Điểm chính
Mạng Bitcoin Layer 2 giải quyết thách thức về khả năng mở rộng, tăng tốc độ giao dịch và giảm phí. Ví dụ về các giao thức Bitcoin Layer 2 bao gồm Mạng Lightning, Rootstock, Stacks và Mạng Liquid.

Mạng Layer 2 thường sử dụng các cơ chế mở rộng như kênh trạng thái, sidechain và rollup blockchain.

Ngoài việc giải quyết vấn đề khả năng mở rộng, giải pháp Layer 2 còn mang lại khả năng lập trình cao hơn, cho phép các nhà phát triển xây dựng nhiều dịch vụ tài chính phi tập trung và các dịch vụ Web3 khác trên blockchain Bitcoin.

Giới thiệu
Là tiên phong trong lĩnh vực tiền mã hóa, Bitcoin đã trở thành loại tiền mã hóa lớn nhất và phổ biến nhất theo vốn hóa thị trường. Tuy nhiên, bất chấp vị thế dẫn đầu, sự phổ biến ngày càng tăng của Bitcoin cũng mang đến những thách thức, nổi bật nhất là vấn đề khả năng mở rộng. Để giải quyết những thách thức này, cộng đồng tiền mã hóa Bitcoin đã giới thiệu mạng Bitcoin Layer 2—các giao thức được thiết kế để cải thiện khả năng mở rộng, giảm chi phí giao dịch và mở ra những khả năng mới cho hệ sinh thái Bitcoin.

Mạng Bitcoin Layer 2 là gì?
Mạng Bitcoin Layer 2 là các giao thức được xây dựng trên blockchain Bitcoin. Chúng nhằm giải quyết các vấn đề hiệu suất hoặc hạn chế khác của mạng chính. Các giao thức Layer 2 xử lý giao dịch ngoài mạng chính, mang lại lợi ích như khả năng mở rộng cao hơn, lập trình và hỗ trợ các DApp với chức năng mở rộng.

Tại sao Mạng Bitcoin Layer 2 được ra mắt?
Bitcoin được thiết kế để trở thành một hệ thống thanh toán an toàn và phi tập trung nhưng lại gặp hạn chế về khả năng mở rộng. Trong thời gian giao dịch cao điểm, thời gian tạo khối trung bình 10 phút và tốc độ xử lý 7 giao dịch mỗi giây (TPS) không đủ đáp ứng nhu cầu, dẫn đến phí tăng và độ trễ.

Ngôn ngữ kịch bản hạn chế của blockchain Bitcoin cũng làm giảm khả năng hỗ trợ hợp đồng thông minh phức tạp và ứng dụng phi tập trung (DApp). Để giải quyết những thách thức này, khái niệm mạng Bitcoin Layer 2 đã ra đời.

Mạng Bitcoin Layer 2 hoạt động như thế nào?
Giải pháp Layer 2 hoạt động dựa trên nguyên tắc xử lý off-chain, tức là xử lý giao dịch ngoài mạng chính để giảm tải cho mạng Layer 1. Bằng cách tạo kênh off-chain, người dùng có thể thực hiện nhiều giao dịch mà không cần thêm từng giao dịch trực tiếp vào blockchain. Phương pháp off-chain này không chỉ tăng thông lượng giao dịch mà còn giảm thiểu phí, giúp giao dịch vi mô và tại điểm bán hàng khả thi hơn.

Các cơ chế hỗ trợ mạng Bitcoin Layer 2 bao gồm kênh trạng thái, rollup và sidechain.

1. Kênh trạng thái
   Các giải pháp Layer 2 như Mạng Lightning sử dụng kênh trạng thái để tạo kênh mã hóa end-to-end cho việc gửi và nhận tiền. Giao dịch trong các kênh này diễn ra off-chain, chỉ báo cáo số dư đầu và cuối lên mạng chính, giảm tắc nghẽn và tăng hiệu quả.

2. Rollup blockchain
   Rollup blockchain (bao gồm optimistic rollup và zero-knowledge rollup) gộp nhiều giao dịch off-chain thành một dữ liệu trước khi thêm vào mạng chính. Cách này không chỉ cải thiện khả năng mở rộng mà còn tăng đáng kể thông lượng giao dịch.

3. Sidechain
   Sidechain là blockchain độc lập với cơ chế đồng thuận riêng, được kết nối với blockchain Layer 1 qua cầu hai chiều. Kết nối này cho phép chuyển tài sản giữa các blockchain, hỗ trợ nhiều giải pháp Layer 2 và mở rộng chức năng của mạng Bitcoin.

Ví dụ về Giải pháp Bitcoin Layer 2
Nhiều giải pháp Layer 2 đã được giới thiệu trong hệ sinh thái Bitcoin, mỗi giải pháp đều góp phần cải thiện khả năng mở rộng và mang lại chức năng mới.

1. Mạng Lightning
   Ra mắt năm 2018, Mạng Lightning sử dụng kênh trạng thái để hỗ trợ giao dịch vi mô trên Layer 1 của Bitcoin. Nó xử lý nhiều giao dịch off-chain và ghi nhận số dư đầu/cuối lên mạng chính, giúp tăng tốc độ và giảm chi phí.

2. Rootstock (RSK)
   Rootstock là sidechain đầu tiên hỗ trợ hợp đồng thông minh trên blockchain Bitcoin. Người dùng có thể gửi Bitcoin vào mạng Rootstock, nơi nó trở thành Smart Bitcoin (RBTC) bị khóa trong ví RSK, giúp tăng tốc độ và giảm phí.

3. Giao thức Stacks
   Blockchain Layer 2 Stacks Protocol (trước đây là Blockstack) hỗ trợ hợp đồng thông minh và DApp trên blockchain Bitcoin. Stacks sử dụng microblock để tăng tốc độ giao dịch và cơ chế Proof of Transfer (PoX) để liên kết giao dịch với blockchain Bitcoin.

4. Mạng Liquid
   Mạng Liquid là sidechain Bitcoin Layer 2 sử dụng cơ chế neo hai chiều, cho phép người dùng chuyển Bitcoin qua lại. Khi BTC được chuyển sang Mạng Liquid, nó sẽ được đổi theo tỷ lệ 1:1 thành Liquid BTC (L-BTC). Sidechain này cũng hỗ trợ phát hành token và tài sản số khác.

Các ứng dụng khác của Mạng Bitcoin Layer 2 ngoài Khả năng Mở rộng
Giải pháp Layer 2 không chỉ giải quyết vấn đề mở rộng mà còn mang lại nhiều ứng dụng và chức năng mới cho hệ sinh thái Bitcoin.

1. Tăng khả năng lập trình: Giải pháp Layer 2 mang hợp đồng thông minh phức tạp đến mạng Bitcoin, hỗ trợ dịch vụ tài chính phi tập trung (DeFi), token không thể thay thế (NFT) và ứng dụng Web3 khác.

2. Bitcoin DeFi: Giải pháp Layer 2 như Mạng Lightning và Stacks thúc đẩy tài chính phi tập trung trên blockchain Bitcoin, hỗ trợ quản lý tài sản, atomic swap, cho vay và giao dịch.

3. Giải quyết "Tam nan Blockchain": Mạng Bitcoin Layer 2 giúp cân bằng ba yếu tố: phi tập trung, bảo mật và khả năng mở rộng. Bitcoin ưu tiên phi tập trung và bảo mật, trong khi giải pháp Layer 2 giải quyết vấn đề mở rộng.

Sự phát triển của Mạng Bitcoin Layer 2
Gần đây, mạng Bitcoin Layer 2 ngày càng quan trọng với nhiều tiến bộ cho thấy sự áp dụng và tích hợp rộng rãi. Ví dụ, Binance công bố tích hợp Mạng Lightning vào năm 2023, cho phép người dùng rút/nạp Bitcoin bằng giải pháp mở rộng Layer 2. Điều này cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của giải pháp Layer 2 trong hệ sinh thái tiền mã hóa.

Trong tương lai, khi lĩnh vực này phát triển, giải pháp Bitcoin Layer 2 có tiềm năng lớn. Sự tăng trưởng và đổi mới chưa từng có trong hệ sinh thái Bitcoin là rõ ràng, với mạng Layer 2 đóng vai trò then chốt.

Kết luận
Sự xuất hiện của mạng Bitcoin Layer 2 giải quyết hiệu quả thách thức về khả n