Trong chuỗi giá trị tín dụng tiêu dùng cá nhân toàn cầu, người đi vay thường giống như đàn cừu được chăn thả nhẹ nhàng — quen với sự tiện lợi nhưng thiếu sự nhạy bén về lãi suất và điều khoản. Không nghi ngờ gì, đây là một thị trường siêu lợi nhuận. Khi tín dụng tiêu dùng không có tài sản đảm bảo dần di chuyển sang quỹ đạo stablecoin, cơ chế vận hành của nó sẽ thay đổi căn bản, và những "kẻ chăn cừu" mới cũng có cơ hội chia phần lợi nhuận khổng lồ trong quá trình chuyển đổi sân chơi này.

Điểm độc đáo của stablecoin nằm ở vị trí tại giao điểm của ba thị trường khổng lồ: Thanh toán, Cho vay và Thị trường Vốn. Trong khi chúng ta cạnh tranh khốc liệt trong "biển đỏ" của thanh toán stablecoin và chờ đợi giáo dục thị trường stablecoin không ngừng phổ cập, liệu chúng ta có thể chuyển hướng ánh nhìn sang lĩnh vực cho vay tài chính. Bởi vì, dù là để nắm bắt giá trị từ chênh lệch thị trường hay để tái cấu trúc toàn bộ chuỗi giá trị, đây có lẽ là thị trường đơn giản và trực diện nhất.

1. Thị Trường Đủ Lớn
   Theo dữ liệu từ Fed New York năm 2023, dư nợ cho vay cá nhân không có bảo đảm đã đạt 232 tỷ USD, tăng 40 tỷ USD so với năm 2022 và tăng mạnh 86 tỷ USD so với năm 2021, cho thấy nhu cầu mạnh mẽ của thị trường đối với loại tín dụng này. Trong giai đoạn 2021–2023, khối lượng cho vay đối với người vay có điểm tín dụng thứ cấp (subprime) trở xuống tiếp tục tăng, với các nền tảng fintech là lực lượng cốt lõi thúc đẩy sự mở rộng này.

   Nhận thức ngày càng cao của thế hệ trẻ về các khoản vay cá nhân không có bảo đảm đang thúc đẩy đáng kể sự mở rộng thị trường toàn cầu. Nhiều người trẻ rơi vào tình trạng bất ổn tài chính do các khoản vay sinh viên, chi phí sinh hoạt tăng và các yếu tố khác, khiến các khoản vay cá nhân lãi suất cao, thấu chi tiền mặt ngắn hạn và các sản phẩm trả lương (payday) khác trở thành "lối tắt" để nhanh chóng giảm bớt áp lực tài chính. Việc đăng ký đơn giản, yêu cầu ít, giải ngân nhanh và không giới hạn mục đích sử dụng biến các khoản vay trả lương thành công cụ thuận tiện hấp dẫn. Đồng thời, tỷ lệ thâm nhập ngày càng tăng trong nhóm khách hàng trẻ và sự liên tục gia nhập của các tổ chức cho vay mới càng đẩy nhanh tốc độ mở rộng thị trường.

   Bất chấp môi trường kinh tế vĩ mô đầy thách thức, thị trường cho vay cá nhân không có bảo đảm tiếp tục lập mức cao kỷ lục mà không hề có dấu hiệu chậm lại. Theo báo cáo ngành được TransUnion công bố vào tháng 5 năm 2025, tính đến Quý 1 năm 2025, quy mô thị trường cho vay cá nhân không có bảo đảm đạt 253 tỷ USD, với tổng số 29,8 triệu khoản vay. Hiện tại, có 24,6 triệu người ở Mỹ nắm giữ các khoản vay cá nhân không có bảo đảm, với mức nợ trung bình 11.600 USD cho mỗi người vay.

   Tại Hoa Kỳ, hình thức cho vay không có bảo đảm chủ đạo là thẻ tín dụng: một công cụ tín dụng phổ biến, có tính thanh khoản cao, có thể truy cập ngay lập tức, cho phép người tiêu dùng vay tiền khi mua hàng mà không cần cung cấp tài sản thế chấp. Nợ thẻ tín dụng chưa thanh toán tiếp tục tăng, hiện quy mô vào khoảng 1,21 nghìn tỷ USD.

2. Bản Chất Tài Chính Không Đổi, Nhưng Công Nghệ Đang Được Nâng Cấp
   Bản chất của tài chính là gì? Đó là sự không phù hợp về kỳ hạn của giá trị xuyên thời gian và không gian. Bản chất này ngàn năm không thay đổi. Nhưng phương thức phục vụ thì thay đổi: "Điểm xuất phát" của tín dụng tiêu dùng cá nhân là sự mua chịu từ thời cổ đại, nhưng thứ thực sự biến nó thành "tiền chuyên dụng cho người bình thường mua sắm" là trả góp vào đầu thế kỷ 20; sau đó, thẻ tín dụng hợp nhất "mua" và "vay" thành một miếng nhựa, rồi đến internet di động chia hạn mức thành các khoản vay vi mô tính bằng giây. Mỗi lần nâng cấp công nghệ đều làm giảm rào cản vay, phân mảnh bối cảnh hơn, quản lý rủi ro nhanh hơn, và cũng thúc đẩy lãi suất tìm điểm cân bằng mới giữa cạnh tranh và quy định.

   Và nền tài chính mới dựa trên blockchain có thể nâng cao hiệu quả tài chính ở mức độ lớn, hiện thực hóa một thế giới tài chính trên chuỗi xuyên thời gian, xuyên không gian, xuyên các loại tài sản.

   Stablecoin và các giao thức tín dụng trên chuỗi mang lại nền tảng mới: tiền có thể lập trình, thị trường minh bạch và lưu chuyển vốn thời gian thực. Sự kết hợp của cả ba, có lẽ cuối cùng đã có thể phá vỡ vòng tuần hoàn cũ, tái tưởng tượng cách tín dụng được khởi tạo, tài trợ và hoàn trả trong một nền kinh tế kỹ thuật số, không biên giới.

   Cuộc cách mạng lớn cuối cùng trong cho vay thẻ tín dụng xảy ra vào những năm 1990, khi Capital One giới thiệu cơ chế định giá dựa trên rủi ro, một bước đột phá đã định hình lại bức tranh tín dụng tiêu dùng. Kể từ đó, mặc dù các ngân hàng kỹ thuật số và công ty fintech mới nổi xuất hiện liên tục, cấu trúc cơ bản của ngành thẻ tín dụng hầu như không thay đổi.

   Dưới đây là một trường hợp thực tế về việc tài trợ cho các khoản phải thu thẻ tín dụng thông qua mã hóa (tokenization):

   Trong hệ thống thanh toán thẻ ngân hàng hiện nay, tồn tại khoảng cách thời gian giữa ủy quyền giao dịch (tức là giao dịch được chấp thuận) và thanh toán bù trừ (tức là ngân hàng phát hành chuyển tiền cho người bán thông qua tổ chức thẻ). Bằng cách di chuyển quy trình tài trợ lên chuỗi, các khoản phải thu này có thể được mã hóa và tài trợ trong thời gian thực.

   Hãy tưởng tượng một người tiêu dùng thực hiện giao dịch mua hàng trị giá 5.000 USD. Giao dịch được ủy quyền ngay lập tức. Trước khi thanh toán bù trừ với Visa hoặc Mastercard, ngân hàng phát hành mã hóa khoản phải thu này trên chuỗi và nhận được 5.000 USDC tài trợ từ một nhóm tín dụng phi tập trung. Khi quá trình thanh toán bù trừ hoàn tất, ngân hàng phát hành chuyển các khoản tiền này cho người bán.

   Sau đó, khi người vay trả nợ, tiền hoàn trả tự động chảy về tay những người cho vay trên chuỗi thông qua hợp đồng thông minh — cũng được thực hiện trong thời gian thực.

   Cách tiếp cận này đạt được thanh khoản thời gian thực, tài trợ minh bạch và hoàn trả tự động, giảm thiểu rủi ro đối tác và loại bỏ các quy trình thủ công vẫn còn được sử dụng nhiều trong tín dụng tiêu dùng ngày nay.

   Đây cũng là logic cơ bản đằng sau thông báo gần đây của Visa về việc dịch vụ Visa Direct của họ ra mắt nghiệp vụ ứng trước tài trợ các khoản phải thu bằng stablecoin.

3. Từ Chứng Khoán Hóa Tài Sản Đến Các Nhóm Cho Vay Trên Chuỗi
   Trong nhiều thập kỷ, thị trường tín dụng tiêu dùng đã dựa vào tiền gửi và chứng khoán hóa để thực hiện cho vay quy mô lớn. Các ngân hàng và tổ chức phát hành đóng gói hàng ngàn khoản phải thu thành Chứng khoán Đảm bảo bằng Tài sản (ABS) và bán chúng cho các nhà đầu tư tổ chức. Cấu trúc này cung cấp thanh khoản sâu nhưng cũng mang lại sự phức tạp và không minh bạch.

   Các nền tảng "Mua trước trả sau" (BNPL) như Affirm và Afterpay, đã cho thấy sự tiến hóa trong cách đánh giá tín dụng. Thay vì cấp một hạn mức tín dụng chung, họ thực hiện đánh giá riêng biệt tại thời điểm xảy ra mỗi giao dịch — phân biệt giữa một chiếc sofa 10.000 USD và một đôi giày thể thao 200 USD.

   Việc đánh giá tín dụng cấp độ giao dịch này tạo ra các khoản phải thu rời rạc, được tiêu chuẩn hóa, mỗi khoản có người vay, kỳ hạn và đặc điểm rủi ro rõ ràng, rất phù hợp để được tài trợ thời gian thực thông qua các nhóm cho vay trên chuỗi.

   Tín dụng trên chuỗi có thể mở rộng khái niệm này hơn nữa, cho phép các nhóm tín dụng chuyên biệt được thiết kế xung quanh hồ sơ người vay cụ thể hoặc danh mục tiêu dùng. Ví dụ, một nhóm có thể tập trung vào tài trợ các giao dịch nhỏ cho người vay chất lượng cao (prime), trong khi một nhóm khác tập trung vào dịch vụ trả góp du lịch cho người tiêu dùng cận chất lượng cao (near-prime).

   Theo thời gian, các nhóm này có thể phát triển thành các thị trường tín dụng được phân khúc cao với định giá động và các chỉ số hiệu suất minh bạch, tất cả những người tham gia đều có thể xem được trong thời gian thực.

   Khả năng lập trình này mở đường cho việc phân bổ vốn hiệu quả hơn, lãi suất vay tốt hơn và một thị trường tín dụng tiêu dùng toàn cầu không có bảo đảm, minh bạch, có thể kiểm toán ngay lập tức.

4. Chồng Công Nghệ Tín Dụng Trên Chuỗi Mới Nổi
   Tái tưởng tượng việc cho vay không có bảo đảm cho kỷ nguyên trên chuỗi không đơn giản là "di chuyển" các sản phẩm tín dụng lên blockchain; nó đòi hỏi xây dựng lại toàn bộ cơ sở hạ tầng tín dụng từ đầu. Ngoài các tổ chức phát hành và bên xử lý thanh toán, hệ sinh thái cho vay truyền thống dựa vào một loạt các trung gian phức tạp:

   Cần các phương pháp tính điểm tín dụng mới. FICO và VantageScore truyền thống có thể được đưa lên chuỗi, nhưng các hệ thống danh tính và uy tín phi tập trung có thể đóng vai trò lớn hơn.

   Người cho vay cũng cần đánh giá mức độ tin cậy — cơ chế xếp hạng trên chuỗi tương tự S&P, Moody's hoặc Fitch — để đánh giá chất lượng tín dụng và hiệu suất khoản vay.

   Phần kém hào nhoáng nhưng quan trọng của cho vay — thu hồi nợ — cũng phải phát triển. Nợ được định danh bằng stablecoin vẫn cần cơ chế thực thi và quy trình thu hồi, đòi hỏi phải tích hợp tự động hóa trên chuỗi với khuôn khổ pháp lý ngoài chuỗi.

   Nhìn chung, blockchain và stablecoin không thể thay đổi bản chất kinh doanh và hệ số rủi ro của tín dụng tiêu dùng cá nhân; cơ chế xếp hạng tín dụng, mô hình quản lý rủi ro và khung pháp lý đều không thể thiếu. Tuy nhiên, nhìn về tương lai, chúng ta có thể sử dụng chồng công nghệ tín dụng trên chuỗi mới này để đạt được phân phối toàn cầu tín dụng tiêu dùng cá nhân, tiếp cận tính thanh khoản vốn toàn cầu, đạt được phân bổ vốn hiệu quả hơn, lãi suất vay tốt hơn, v.v.

5. Lời Cuối
   Thẻ tín dụng stablecoin đã bắc cầu nối giữa tiền pháp định và tiêu dùng trên chuỗi; các giao thức cho vay và quỹ thị trường tiền tệ được mã hóa đã định nghĩa lại tiết kiệm và lợi nhuận; việc đưa tín dụng không có bảo đảm lên chuỗi hoàn thành vòng lặp — cho phép người tiêu dùng vay liền mạch và cho phép nhà đầu tư tài trợ tín dụng một cách minh bạch, và tất cả điều này, sẽ được điều khiển bởi cơ sở hạ tầng tài chính blockchain mở.