Nhiều nơi xuất hiện 'giá điện âm': Đã bán điện 'không kiếm được tiền', tại sao nhà máy điện không chịu ngừng hoạt động?

Ngay trước thềm kỳ nghỉ lễ Quốc Khánh - Trung Thu năm nay, thị trường điện giao ngay Tứ Xuyên đã xuất hiện một hiện tượng kỳ lạ trong quá trình vận hành thử nghiệm thanh toán—vào ngày 20/9, giá điện giao ngay trong tỉnh xuất hiện giá âm suốt cả ngày. Giá thanh khoản cao nhất là -34.8787 nhân dân tệ/MWh (tức -0.034 nhân dân tệ/kWh), giá thấp nhất là -50 nhân dân tệ/MWh (tức -0.05 nhân dân tệ/kWh), gây ra nhiều tranh luận trong các giới.

Giá điện âm trước đó đã xảy ra ở nhiều nơi như Sơn Đông, Chiết Giang, Nội Mông... Vậy nó được tạo ra như thế nào? Nó sẽ ảnh hưởng thế nào đến doanh thu của nhà máy điện? Biết rõ giá điện là âm, tại sao các doanh nghiệp phát điện lại lựa chọn không dừng máy mà vẫn tiếp tục phát điện?

Phóng viên National Business Daily (sau đây gọi tắt là phóng viên NBD) đã phỏng vấn nhiều doanh nghiệp phát điện, chuyên gia năng lượng và học giả các trường đại học, nhằm tìm ra sự thật đằng sau hiện tượng giá điện âm.

Các thị trường điện giao ngay ở các địa phương tại Trung Quốc đều thiết lập mức giá giới hạn giao dịch, mức giá thấp nhất ở hầu hết các tỉnh là 0 nhân dân tệ/kWh. Ở một số khu vực cho phép giá âm như Sơn Đông, Nội Mông, trước đây đã từng xuất hiện giá điện âm, điều này thường xảy ra trong tình huống nguồn cung điện dư thừa, nhu cầu thị trường không đủ.

Phóng viên NBD tổng hợp phát hiện, trong những năm gần đây, hiện tượng giá điện âm trên thị trường điện trong nước đã từ những lần xuất hiện lẻ tẻ dần tăng lên, và cho thấy xu hướng "từ điểm đơn lẻ sang nhiều tỉnh, từ thời gian ngắn đến thời gian dài".

Năm 2019, thị trường điện giao ngay Sơn Đông lần đầu tiên xuất hiện giá điện âm trong nước—với mức giá thanh khoản -0.04 nhân dân tệ/kWh; Năm 2023, thị trường điện giao ngay Sơn Đông xuất hiện giá điện âm liên tục 21 giờ; Trong kỳ nghỉ lễ 'Ngày Lao động' tháng 5/2024, thị trường điện giao ngay Sơn Đông xuất hiện giá điện âm liên tục 22 giờ.

Quách Hồng Nghiệp, Phó giáo sư khoa Kỹ thuật Điện, Đại học Thanh Hoa, tiết lộ trong cuộc phỏng vấn bằng văn bản với phóng viên NBD rằng, tính đến năm 2024, tỷ lệ thời gian xuất hiện giá điện âm trên thị trường day-ahead (hình thức giao dịch chính trong thị trường điện giao ngay, được tổ chức với thời gian dự báo trước một ngày) và thị trường real-time của Sơn Đông lần lượt chiếm khoảng 11% và 14%.