Lịch sử thao túng thị trường gần như song hành với lịch sử cổ phiếu. Trong nhiều thập kỷ, các nhà đầu cơ tại thị trường chứng khoán Trung Quốc đã trải qua nhiều thay đổi trong phương thức hoạt động, bao gồm các giai đoạn chính sau:

1. Thao Túng Kiểm Soát Toàn Bộ

Thời kỳ đầu, các nhà đầu cơ tìm cách kiểm soát gần như toàn bộ cổ phiếu. Họ thường nắm giữ hơn 80% cổ phiếu lưu hành, đồng thời thông đồng với ban lãnh đạo công ty để điều khiển giá.

Ví dụ điển hình là Zhongke Chuangye (000048, nay là Kangle). Nhà đầu cơ tích lũy cổ phiếu ở mức ~9 tệ, kiểm soát hơn 90% lượng cổ phiếu, thậm chí đóng giá ở mức 72,88 tệ vào ngày trước đám cưới của thủ lĩnh Lü Liang (18/2/2000).

Sau khi kiểm soát, họ ép công ty đổi tên thành doanh nghiệp "công nghệ cao + tài chính", làm giả lợi nhuận để đẩy giá. Cổ phiếu tăng lên 84 tệ (2/2000) trước khi sụp đổ vào năm 2001, xóa sổ 2/3 giá trị thị trường.

2. Thao Túng Kiểm Soát Nặng

Kiểm soát nặng (trên 50% cổ phiếu lưu hành) cho phép nhà đầu cơ ảnh hưởng lớn đến giá, kết hợp tin tức để tạo xu hướng dài hạn.

Ví dụ: E’An Technology (000008, nay là Shenzhou High-Speed Rail) là cổ phiếu đầu tiên đạt 100 tệ (đỉnh 126,31 tệ). Nhà đầu cơ mua vào ở 20 tệ, đẩy giá lên, sau đó để giá giảm một nửa (xuống 60 tệ) trước khi "hỗ trợ" giá, dụ nhà đầu tư mua vào để thoát hàng.

Sau cải cách 2005, cổ đông lớn được bán cổ phiếu, khiến chiến lược kiểm soát nặng trở nên khó khăn.

3. Thao Túng Kiểm Soát Nhẹ

Nhà đầu cơ chỉ nắm 20%-30% cổ phiếu, không đủ để kiểm soát dài hạn. Họ dựa vào xu hướng thị trường và tâm lý nhà đầu tư nhỏ lẻ, mua khi thị trường tăng và bán khi giảm.

Ví dụ: Jinjiang Investment (600650) biến động theo chỉ số Thượng Hải (7/2014–6/2015). Đợt bùng phát MERS (6/2015) cũng khiến các cổ phiếu dược phẩm như LuKang Pharma (600789) đồng loạt tăng giá.

4. Thao Túng Không Kiểm Soát

Một số nhà đầu cơ hiện nay hoạt động trong vài ngày, mua ồ ạt khi có tin tốt để kích thích giá, sau đó bán ra khi nhà đầu tư khác đổ xô mua vào.