Công ty khai thác Bitcoin niêm yết tại Mỹ BitMine đã thu hút sự chú ý rộng rãi của thị trường khi trở thành công ty nắm giữ Ethereum nhiều nhất thế giới. Với việc dữ liệu trên chuỗi được công bố, vai trò và ảnh hưởng của các tổ chức trong việc phân bổ tài sản crypto đã tạo nên một làn sóng thảo luận mới. Ngoài Tom Lee - Chủ tịch Hội đồng quản trị BitMine luôn xuất hiện trên truyền thông để cổ súy ETH, một cái tên khác cũng được nhắc đến nhiều trong cơn sốt này - Peter Thiel.

Là một trong những nhà đầu tư gây tranh cãi và có tầm nhìn xa nhất tại Thung lũng Silicon, Thiel đã sớm thể hiện sự quan tâm đến tiềm năng của Bitcoin và phi tập trung, đồng thời đặt cược nhiều lần vào ngành công nghiệp crypto thông qua các quỹ của mình. Lộ trình đầu tư của Thiel không chỉ phản ánh nhận định của ông về xu hướng công nghệ tương lai mà còn góp phần định hình bộ mặt thị trường crypto ngày nay.

Cha đỡ đầu của "PayPal Mafia"

Nếu phải chọn một nhân vật trung tâm trong câu chuyện về "PayPal Mafia" nổi tiếng, thì "cha đỡ đầu" Peter Thiel chính là ứng viên phù hợp nhất.

Năm 1998, Thiel cùng Max Levchin, Luke Nosek và những người khác đồng sáng lập Fieldlink, sau đó đổi tên thành Confinity. Do phần mềm bảo mật thiết bị cầm tay của công ty không thành công về mặt thương mại, họ nhanh chóng chuyển trọng tâm sang ví kỹ thuật số và ra mắt phiên bản đầu tiên của hệ thống thanh toán điện tử PayPal vào năm 1999. Tháng 3/2000, Confinity sáp nhập với X.com - công ty dịch vụ tài chính trực tuyến do Elon Musk và những người khác thành lập, và chính thức đổi tên thành PayPal vào tháng 6/2021.

Năm 2002, eBay thông báo mua lại công ty vừa lên sàn này với giá khoảng 1,5 tỷ USD bằng cổ phiếu. Với tư cách là đồng sáng lập kiêm CEO đầu tiên, Thiel đã hoàn thành bước nhảy vọt tài sản quan trọng đầu tiên trong đời.

Sau khi bán PayPal, các thành viên của "PayPal Mafia" tản ra khắp Thung lũng Silicon, mở ra làn sóng khởi nghiệp và đầu tư mới. Trong đó, khoản đầu tư 500.000 USD dưới dạng trái phiếu chuyển đổi vào Facebook năm 2004 của Thiel sau này thường được coi là một trong những ví dụ điển hình nhất về đầu tư giai đoạn đầu tại Thung lũng Silicon. Khi đó, định giá của Facebook chỉ là 4,9 triệu USD. Là nhà đầu tư bên ngoài đầu tiên, Thiel sở hữu 10,2% cổ phần và tham gia hội đồng quản trị. Sau khi Facebook lên sàn năm 2012, Thiel lần lượt thoái vốn với tổng giá trị hơn 1,1 tỷ USD.

Thực tế, Thiel đã bắt đầu sự nghiệp đầu tư mạo hiểm từ năm 1996. Khi đó, ông huy động 1 triệu USD từ bạn bè và gia đình, đầu tư 100.000 USD vào dự án lịch mạng của người bạn Luke Nosek nhưng thất bại. Sau đó, theo gợi ý của Max Levchin - bạn của Luke, nhóm này cùng thành lập Fieldlink - công ty liên quan đến mật mã học, rồi sau nhiều chuyển đổi cuối cùng trở thành PayPal.

Sau nhiều năm ở Thung lũng Silicon và thành công với Facebook, Thiel bắt đầu định hình lại phương tiện và triết lý đầu tư. Năm 2005, ông cùng các cộng sự cũ như Luke Nosek thành lập Founders Fund - quỹ ban đầu tập trung vào startup và công nghệ liên quan đến quốc phòng. Còn Palantir - công ty dữ liệu do Thiel thành lập năm 2003 với ứng dụng ban đầu là chống khủng bố và gian lận - nhanh chóng trở thành một trong những nhà cung cấp cơ sở hạ tầng dữ liệu quan trọng cho chính phủ Mỹ và các tổ chức lớn. Cổ phiếu Palantir tăng 20 lần trong 5 năm qua, xứng danh "cổ phiếu vận mệnh quốc gia".

Sau thành công tài chính lớn từ Facebook, Founders Fund chuyển trọng tâm sang công nghệ cứng, nhằm hỗ trợ những startup có tiềm năng "nâng tầm văn minh nhân loại". Ngoài Facebook, Thiel còn đầu tư giai đoạn đầu vào nhiều doanh nghiệp dẫn đầu các lĩnh vực sau này như Airbnb, LinkedIn, SpaceX, Stripe và DeepMind thông qua đầu tư cá nhân hoặc Founders Fund.

Đáng chú ý, năm 2002, Thiel còn điều hành Clarium Capital - quỹ đầu tư và phòng hộ theo chiến lược vĩ mô toàn cầu. Tài sản quản lý (AUM) của quỹ tăng vọt lên 8 tỷ USD năm 2008 nhưng đến năm 2011 chỉ còn khoảng 350 triệu USD do các khoản đầu tư không sinh lời và nhà đầu tư rút vốn.

Từ thành lập và bán PayPal, "khoản đầu tư thần thánh" vào Facebook, đến hình thành Founders Fund và Palantir, Thiel cơ bản hoàn thành quá trình chuyển đổi từ "nhà sáng lập - thiên thần - đối tác VC - lãnh đạo tư tưởng ngành" trong thập kỷ đầu thế kỷ 21. Quá trình này mang lại cho ông nguồn lực tài chính, mạng lưới quan hệ và khả năng luôn đi đầu công nghệ, đồng thời âm thầm xây cầu nối để bước vào thế giới crypto trong tương lai gần.

Kiếm 1,8 tỷ USD trong chu kỳ crypto

Trong giới đầu tư Thung lũng Silicon, Thiel là một trong những nhà đầu tư nổi tiếng đầu tiên tiếp xúc với tiền mã hóa và blockchain.

Tháng 9/2014, Thiel công bố danh sách 20 người trẻ nhận học bổng Thiel Fellowship, trong đó có Vitalik Buterin - đồng sáng lập Ethereum khi đó 20 tuổi. Ra mắt năm 2010 thông qua Quỹ Thiel, chương trình học bổng 2 năm này dành cho người dưới 22 tuổi chưa có bằng đại học, khuyến khích họ "bỏ học để khởi nghiệp hoặc nghiên cứu". Ngoài hỗ trợ tài chính, chương trình còn cung cấp cố vấn và mạng lưới quan hệ mà không lấy cổ phần. Khi Ethereum phát triển nhanh chóng, Vitalik nhanh chóng trở thành gương mặt tiêu biểu của Thiel Fellowship.

Trước khi hỗ trợ Vitalik, Thiel đã thể hiện sự quan tâm đến blockchain giai đoạn sớm. Năm 2013, Founders Fund dẫn đầu vòng gọi vốn hạt giống 2 triệu USD cho BitPay - công ty thanh toán crypto. Khi đó, thanh toán bằng crypto còn sơ khai, giới ngoại đạo coi đây là động thái của quỹ hàng đầu Thung lũng Silicon thử nghiệm ứng dụng crypto ở khâu thanh toán, đặt cược vào triển vọng tuân thủ và chấp nhận từ thương gia.

Một khoản đầu tư nổi bật khác của Thiel trong ngành crypto là Block.one và Bullish - công ty mẹ của dự án blockchain EOS và sàn giao dịch crypto do Block.one ra mắt năm 2021. Năm 2018, Block.one thông báo nhận đầu tư chiến lược từ Peter Thiel, Bitmain và những nhà đầu tư khác. Năm 2021, Block.one tiếp tục ấp ủ Bullish - nền tảng giao dịch crypto cho tổ chức, tuyên bố gọi được 10 tỷ USD, với Thiel, Alan Howard và Louis Bacon được liệt kê là những người ủng hộ quan trọng giai đoạn đầu.

Năm 2019, công ty hạ tầng khai thác Layer1 thông báo huy động 50 triệu USD với sự tham gia của Thiel. Layer1 hướng tới xây dựng năng lực tổng hợp từ điện, chip đến trang trại khai thác tại Mỹ - phù hợp với triết lý đầu tư trọng "hạ tầng và kiểm soát thượng nguồn" của Thiel.

Ngoài đầu tư vào dự án crypto giai đoạn đầu, khoản lời từ đầu tư trực tiếp vào tiền mã hóa của Thiel còn ấn tượng hơn. Theo Reuters, là một trong những tổ chức đầu tư crypto sớm nhất, Founders Fund bắt đầu mua Bitcoin từ năm 2014 và thoái vốn ngay trước khi thị trường crypto sụp đổ năm 2022, thu về khoảng 1,8 tỷ USD.

Nguồn tin cho biết Founders Fund quay lại mua crypto vào mùa hè 2023, chi 200 triệu USD để tích lũy BTC và ETH trong vài tháng. Reuters không nắm được giá mua trung bình, nhưng khi đó BTC dưới 30.000 USD còn ETH dao động 1.500-1.900 USD. Reuters nhận xét: "Sự yêu thích crypto phù hợp với tư tưởng tự do, chính phủ nhỏ và đổi mới công nghệ của tỷ phú này."

Tăng cường đầu tư vào crypto

Những năm gần đây, Thiel nhiều lần công khai ủng hộ Bitcoin. Ông ca ngợi Bitcoin là "vàng kỹ thuật số", coi nó như công cụ phòng ngừa lạm phát và chính sách ngân hàng trung ương. Tại sự kiện ở Miami do Lincoln Network tổ chức tháng 10/2021, Thiel thừa nhận cảm thấy "chưa đầu tư đủ vào Bitcoin" và khuyên: "Bạn chỉ cần mua Bitcoin."

Đúng như lời nói, Thiel dường như đã tăng cường đầu tư vào crypto, với Founders Fund chuyển hướng chiến lược sang lĩnh vực này.

Tháng 5/2023, cựu đồng CIO Pantera Joey Krug gia nhập Founders Fund với tư cách đối tác. Trên X, Krug tuyên bố: "Tôi sẽ tập trung định hình chiến lược crypto 10 năm tới của quỹ, đồng thời tìm kiếm làn sóng startup và nhà sáng lập crypto tiếp theo." Sự xuất hiện của Krug đánh dấu bước chuyển của Founders Fund khi coi crypto là một loại tài sản đầu tư thông thường.

Trong cơn sốt kho bạc crypto của doanh nghiệp niêm yết, Thiel lại trở thành "người chiến thắng hậu trường". Giữa năm 2025, công ty khai thác Bitcoin Bitmine Immersion Technologies thông báo chuyển chiến lược kho bạc sang ETH, bổ nhiệm đồng sáng lập Fundstrat - nhà phân tích vĩ mô nổi tiếng Tom Lee làm chủ tịch, đồng thời phát hành riêng lẻ 250 triệu USD. Giữa tháng 7, với tư cách cổ đông lớn, Thiel tiết lộ nắm giữ khoảng 9,1% cổ phần, đẩy giá cổ phiếu tăng gần 15% trong phiên sáng.

Theo Strategicethreserve, khoản nắm giữ ETH của Bitmine đạt ~1,2 triệu coin (trị giá >5 tỷ USD), đứng đầu bảng xếp hạng kho bạc ETH doanh nghiệp - vượt xa Sharplink Gaming (xếp thứ 2 với ~728.800 ETH, ~3,25 tỷ USD).

Những khoản đầu tư từ 4 năm trước của Thiel cũng bắt đầu đơm hoa kết trái. Tháng 8/2025, Bullish lên sàn NYSE với mức tăng mạnh ngày đầu, đánh dấu giai đoạn hiện thực hóa cược dài hạn của Thiel vào "hạ tầng giao dịch tổ chức" trên thị trường công khai.

Người môi giới quyền lực: Thế lực chính trị của Thiel

Ngoài thành công trong fintech và crypto, ảnh hưởng của Thiel còn lan tới trung tâm quyền lực Washington. Là "siêu tư bản công nghệ", vai trò của ông trong chính trường Mỹ không thể phủ nhận - tài trợ ứng viên, xây dựng mạng lưới chính trị - kinh doanh để củng cố ảnh hưởng tại Nhà Trắng và Quốc hội.

Là một trong số ít người ủng hộ Đảng Cộng hòa tại Thung lũng Silicon, ông công khai ủng hộ Trump trong bầu cử tổng thống 2016. Khi hầu hết Silicon Valley phản đối Trump, sự ủng hộ của Thiel nổi bật như một ngoại lệ - nhưng với tư cách "người theo chủ nghĩa tự do, tín nhiệm chủ nghĩa tư bản", ông cũng bị thu hút bởi màu sắc chống thể chế của Trump.

Trên phương diện tài trợ và quan hệ chính trị, Thiel rất năng động. Năm 2016, với tư cách đồng minh quan trọng của Trump, ông quyên góp 1,25 triệu USD cho chiến dịch tranh cử và tham gia nhóm chuyển giao tổng thống.

Los Angeles Times chỉ ra rằng ông lâu nay tài trợ cho ứng viên Cộng hòa, đặc biệt là thế hệ chính trị gia bảo thủ mới liên quan đến lợi ích công nghệ. Ví dụ, ông tặng đệ tử - cựu nhân viên, hiện là Phó tổng thống Mỹ JD Vance - khoản kỷ lục 15 triệu USD cho cuộc chạy đua Thượng viện Ohio - mức đóng góp cá nhân lớn nhất lịch sử bang. Ông còn giới thiệu Vance gặp Trump, giúp Vance nhận được sự ủng hộ của Trump, gián tiếp mang đến "cặp bài trùng vàng" cho chiến dịch tái tranh cử tổng thống sau này.

Một gương mặt mới nổi khác tại Silicon Valley - Blake Masters, cựu COO văn phòng Quỹ Thiel, đồng tác giả cuốn "Từ không đến một" với Thiel - cũng nhận được sự hỗ trợ của Thiel để theo đuổi con đường chính trị. Thiel từng rót hơn 10 triệu USD vào siêu PAC ủng hộ cả hai.

Nhiều hãng truyền thông lớn tại Mỹ mô tả Thiel là "người môi giới quyền lực" hoặc "nhà tài trợ vàng" của giới công nghệ Đảng Cộng hòa. Business Insider thậm chí gọi ông là "vua Đảng Cộng hòa" - nhà đầu tư công nghệ đầu tiên ủng hộ và mang lại lợi ích cho Trump năm 2016.

Đáng chú ý, thái độ của Thiel với phe Trump đã thay đổi. Năm 2023, The Guardian đưa tin Thiel nói với The Atlantic rằng quyết định ủng hộ Trump "giống như tiếng kêu cứu không mạch lạc", đồng thời thừa nhận "mọi thứ trở nên điên rồ và nguy hiểm hơn tưởng tượng". Trump từng đề nghị Thiel quyên góp 10 triệu USD đầu năm 2023 nhưng bị từ chối. Cuối cùng, Thiel không tham gia tài trợ cho chiến dịch bầu cử 2024.