Cuộc Đua Thiết Lập Ưu Thế Trên Không Mới
Ngày 21/3/2025, Mỹ chính thức đặt tên cho máy bay chiến đấu thế hệ 6 trong chương trình "Ưu Thế Trên Không Thế Hệ Tiếp Theo" (NGAD) là F-47. F-47 nhấn mạnh thiết kế mô-đun, tích hợp vũ khí năng lượng định hướng, khả năng tàng hình tiên tiến và tác chiến hỗ trợ AI, dự kiến biên chế trước năm 2030 với quy mô 200–300 chiếc, dần thay thế F-22 Raptor hiện tại để trở thành lực lượng không chiến chủ lực của Mỹ. Dự án F-47 còn bao gồm máy bay không người lái thông minh, động cơ mới, hệ thống tác chiến điện tử và mạng cảm biến đi kèm.
Tại châu Âu, FCAS là hệ thống tác chiến kết hợp tiêm kích thế hệ 6 với đàn drone kết nối đám mây, tập trung vào mô hình "phi cơ có người lái + không người lái" (MUM-T) để thiết lập ưu thế trên không trong kỷ nguyên chiến tranh đa lĩnh vực, dự kiến triển khai trước năm 2040. Trong khi đó, dự án Tempest do Anh dẫn đầu nổi bật với khả năng phối hợp MUM-T, kiến trúc mô-đun và công nghệ điện tử tiên tiến, dự kiến cất cánh lần đầu vào năm 2035.
Phát triển hệ thống AI đủ mạnh để ra quyết định tác chiến tự động là ưu tiên hàng đầu. Vấn đề thiết kế gây tranh cãi nhất hiện nay là có nên giữ buồng lái cho phi công hay không. CEO Tesla Elon Musk ủng hộ phương án hoàn toàn tự động, nhưng đa số không quân các nước cho rằng AI hiện chưa thể thay thế hoàn toàn con người. Không quân Hoàng gia Anh dự đoán bước đột phá này khó đạt được trước năm 2040.
Xây dựng khả năng tàng hình chống lại hệ thống phát hiện thế hệ mới cũng là trọng tâm. Với công nghệ như radar lượng tử, tàng hình truyền thống đối mặt thách thức chưa từng có. Tiêm kích thế hệ 6 cần giải pháp tàng hình linh hoạt hơn, đạt khả năng vô hình toàn diện trên phổ điện từ, hồng ngoại và đa tần số.
Cân bằng hiệu năng và giảm chi phí là yếu tố then chốt. Dự án F-47 có hợp đồng ban đầu trị giá 20 tỷ USD, tổng chi phí có thể lên tới hàng trăm tỷ. Để so sánh, chi phí vòng đời F-35 đã tăng vọt lên 1,7 nghìn tỷ USD. FCAS dự kiến tiêu tốn hơn 100 tỷ euro. Mức đầu tư R&D khổng lồ này biến cuộc đua thế hệ 6 không chỉ là cạnh tranh công nghệ mà còn là thách thức sức mạnh quốc gia.
