Blockchain logistics là ứng dụng của công nghệ blockchain trong lĩnh vực logistics. Dù ngành logistics hiện nay đã rất phát triển, nhưng do tính phức tạp và phân tán của ngành, vẫn còn nhiều vấn đề chưa thể giải quyết.

Trong đó, vấn đề lớn nhất là sự cô lập dữ liệu (data silo).

Lấy Trung Quốc làm ví dụ, hiện có hơn 700.000 công ty vận tải, với rất nhiều bên tham gia vào chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, mỗi công ty sử dụng hệ thống công nghệ riêng biệt và trình độ công nghệ khác nhau, khiến dữ liệu giữa các công ty khó chia sẻ. Thêm vào đó, sự khác biệt về tiêu chuẩn giám sát và quy trình thủ công làm giảm tính minh bạch của dữ liệu trong ngành, khiến việc theo dõi nguồn gốc và trạng thái hàng hóa trở nên cực kỳ khó khăn.

Đây chính là vấn đề mà blockchain có thể giải quyết. Về bản chất, blockchain là một sổ cái phân tán phi tập trung, mọi dữ liệu đều được sao lưu trên từng nút, thông tin được lưu trữ trong các khối và mã hóa bằng thuật toán băm. Để thay đổi dữ liệu lịch sử, cần phải tấn công hơn 50% số nút trên mạng. Hơn nữa, bất kỳ ai cũng có quyền truy cập dữ liệu trên chuỗi, đảm bảo tính không thể sửa đổi và minh bạch.

Tính không thể sửa đổi và minh bạch của dữ liệu tạo nên nền tảng của sự tin cậy. Khi blockchain được áp dụng vào logistics, tất cả các bên trong chuỗi cung ứng sẽ được tích hợp vào hệ thống phi tập trung, phá vỡ sự cô lập dữ liệu giữa các công ty và đảm bảo dòng dữ liệu thông suốt. Mọi giao dịch liên quan đến hàng hóa đều được ghi lại vĩnh viễn trên blockchain, ai cũng có thể kiểm tra.

Khi tra cứu một sản phẩm, thông tin như nguồn gốc, người chịu trách nhiệm, đơn đặt hàng, hóa đơn, chứng từ giao hàng đều có thể theo dõi theo thời gian thực, giải quyết triệt để vấn đề data silo trong logistics. Do đó, blockchain có tiềm năng ứng dụng rất lớn trong lĩnh vực này.

Hiện nay, tổng giá trị giao dịch trên các nền tảng blockchain logistics tại Trung Quốc đạt khoảng 4.500 tỷ nhân dân tệ, trở thành một trong những hướng phát triển quan trọng nhất của blockchain. Các tập đoàn thương mại điện tử như Alibaba, JD.com cũng đã bắt đầu gặt hái thành công trong hệ sinh thái logistics dựa trên blockchain. Năm 2020, blockchain logistics góp phần giúp doanh thu Ngày Độc thân (11/11) vượt 498,2 tỷ nhân dân tệ.

Dù đã có nhiều ví dụ thành công về blockchain + logistics, vẫn còn không ít khó khăn và thách thức. Đầu tiên, việc chuẩn hóa dữ liệu trước khi đưa lên blockchain tốn nhiều thời gian. Thứ hai, luật pháp quốc tế bảo vệ nghiêm ngặt dữ liệu người tiêu dùng, trong khi dữ liệu trên blockchain không thể sửa đổi, gây ra xung đột với luật hiện hành. Cuối cùng, cơ sở hạ tầng blockchain vẫn chưa hoàn thiện, chẳng hạn như mâu thuẫn giữa phi tập trung và hiệu suất vẫn chưa có giải pháp.

Hy vọng trong tương lai gần, blockchain logistics sẽ phát huy tác động lớn hơn, hỗ trợ ngành công nghiệp chuỗi cung ứng giảm thiểu ma sát và tắc nghẽn trong thương mại toàn cầu, đồng thời nâng cao hiệu quả vận hành logistics.