2. Những Sai Lầm Tâm Lý Trong Giao Dịch

1. Chủ Quan Giáo Điều
   Khi tham gia thị trường, ai cũng có niềm tin riêng về điều gì sẽ xảy ra. Nhưng sự cứng nhắc này là rào cản lớn, vì thị trường luôn đúng. Nếu quan điểm của bạn mâu thuẫn với thị trường, hãy tìm lỗi ở bản thân thay vì đổ lỗi cho thị trường.

Biến động bất ngờ luôn xảy ra, dù khó tin đến đâu. Công cụ phân tích là thứ chết, nhưng con người và thị trường thì luôn biến động. Dù lịch sử lặp lại, phản ứng của thị trường mỗi lần có thể khác. Điều duy nhất không đổi là thị trường luôn đi theo hướng ít người đoán trúng.

Dự đoán của con người chỉ là phỏng đoán. Những người bắt đáy hoặc thoát đỉnh hiếm khi là cùng một nhóm. Giao dịch thành công đòi hỏi sự khách quan—đừng thông minh hơn thị trường. Nếu không chủ quan, phân tích kỹ, quản lý rủi ro, kiếm lời không khó… nhưng muốn lợi nhuận khủng phải chấp nhận rủi ro lớn.

2. Lặp Lại Sai Lầm
   "Biết người biết ta"—phân tích sai lầm giúp tiến bộ. Khi thành công, người ta cho là do tài năng; khi thất bại, lại đổ tại "xui". Người thành công dám nhận sai, rút kinh nghiệm, tránh tái phạm.

Nhà giao dịch như vận động viên, có lúc sung sức, có lúc không. Hãy tự hỏi: "Mình đang đầu tư hay đánh bạc?" "Đang theo xu hướng hay ngược trend?" "Có đang làm theo đám đông không?" "Cơ hội hay rủi ro lớn hơn?" "Giao dịch này là ngắn hạn hay dài hạn?" Nhờ vậy, bạn sẽ tuân thủ kỷ luật và sửa sai kịp thời.

"Sai → Sửa → Lại Sai → Lại Sửa"—ngay cả trader giỏi nhất cũng trải qua chu kỳ này. Không ai chưa từng mắc lỗi. Điều đáng sợ là không nhận ra sai lầm, hoặc biết mà không sửa. Như câu nói: "Phạm lỗi mà không sửa, mới thật là lỗi." Những người bị đào thải khỏi thị trường thường dẫm phải cùng một quả mìn nhiều lần.

3. Bảo Thủ
   "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn"—thị trường biến động không ngừng, học hỏi từ người khác, đặc biệt là người thất bại, rất hữu ích. Lịch sử lặp lại; thất bại của người khác có thể là bài học cho bạn. Phòng thua quan trọng hơn đuổi theo thành công. Nhưng học không có nghĩa là sao chép—hãy chọn lọc tinh hoa.

4. Tay Trái Làm Ngược Ý Não
   Một số trader lên kế hoạch kỹ nhưng lại hành động trái ngược. Ví dụ: định mua khi giá giảm, nhưng thấy đám đông bán lại sợ. Người khác không có kế hoạch, thấy số đông mua lại nhảy vào theo.

Có người chờ giá rẻ hơn nữa, bỏ lỡ cơ hội. Phân tích sai xu hướng và lỡ thời điểm thường đi đôi với nhau. Kết hợp phân tích kỹ thuật và đánh giá vĩ mô giúp ra quyết định chính xác—mua đúng lúc, bán đúng thời điểm.

5. Hiệu Ứng Bầy Đàn
   Trong giao dịch, đám đông không phải lúc nào cũng đúng. Khi mọi người đổ xô mua, đỉnh thị trường gần kề; khi hoảng loạn bán, đáy xuất hiện. Theo đám đông thường thua lỗ. Thoát khỏi tâm lý bầy đàn giúp nhìn rõ thị trường—như tỉnh táo giữa cơn say tập thể.

Khi thị trường biến động mạnh, trader hành động thiếu suy nghĩ. Chỉ cần một người cắt lỗ, những người khác sẽ lao theo, bỏ qua mọi nguyên tắc. Trớ trêu thay, hướng đi của đám đông thường sai. Nhảy vào ồ ạt rồi bỏ chạy khi có biến là chiến lược thất bại.

6. Nghiện Giao Dịch
   Một số trader không chịu được việc giữ tiền mặt, lao vào giao dịch bừa bãi, rơi vào vòng "mua đỉnh, bán đáy". Thiếu kiên nhẫn biến họ thành "người gánh lỗ". "Bệnh nghiện giao dịch" có thể tránh được.

Hai Nguyên Nhân:

1. Vào Lệnh Quá Sớm—Không hiểu xu hướng thị trường, mua bán liên tục, bỏ lỡ cơ hội thật.

2. Thiếu Kiên Nhẫn—Các quỹ thường thao túng giá để loại bỏ trader yếu. Nhận biết chiêu trò của họ và giữ vững vị thế giúp tránh bẫy, thậm chí kiếm lời.
   
   

Cách Phòng Tránh:

1. Đừng "Mua Trước Đỉnh"—Vào lệnh sớm dựa trên biểu đồ thường dẫn đến thất vọng. Kết hợp phân tích kỹ thuật và cơ bản để chọn thời điểm tốt.

2. Bán Theo Kim Tự Tháp—Chốt lời từng phần: Bán 1/6 ở mục tiêu đầu, 2/3 ở mục tiêu hai, phần còn lại ở mục tiêu ba. Bán toàn bộ một lần dễ sai thời điểm.