Hiện nay, tiền số trên thị trường có thể chia thành hai loại. Loại thứ nhất là tiền số pháp định do các ngân hàng trung ương chuẩn bị phát hành, chẳng hạn như đồng tiền số của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (DC/EP). Loại tiền số này chính là tiền pháp định, có thể thực hiện đầy đủ chức năng của tiền tệ. Loại thứ hai là các đồng tiền số truyền thống như Bitcoin, Ethereum.

Trước tiên, hãy nói về loại tiền số thứ nhất. Một số người có thể thắc mắc: Loại tiền số này khác gì so với tiền điện tử như Alipay hay ngân hàng trực tuyến mà chúng ta thường dùng? Trên thực tế, xét về góc độ sử dụng, loại tiền số này không khác gì so với Alipay hay WeChat Pay, đều là tiền pháp định thực thụ. Tuy nhiên, nếu xem xét logic vận hành đằng sau, chúng có sự khác biệt căn bản. Tiền số sử dụng các công nghệ mới như blockchain để thay đổi lớn quy trình thanh toán và logic kết toán ở tầng nền.

Khi dùng Alipay hay WeChat Pay, thực chất vẫn cần thông qua ngân hàng thương mại truyền thống để thực hiện kết toán bằng cách chuyển tiền. Nếu xảy ra sự cố mạng hoặc vấn đề khác, sẽ gây bất tiện. Trong khi đó, tiền số của ngân hàng trung ương được kết toán thông qua một hệ thống lớn của ngân hàng trung ương, cho phép chuyển giá trị ngay cả khi không có tài khoản ngân hàng truyền thống. Có thể nói, nó vừa dễ lưu thông như tiền mặt vật chất, vừa tiện lợi như tiền điện tử.

Hơn nữa, do sử dụng công nghệ blockchain, tiền số của ngân hàng trung ương cũng có tính không thể sửa đổi và có thể truy xuất nguồn gốc. Điều này mang lại lợi thế đặc biệt trong việc theo dõi giao dịch và chống rửa tiền, mà tiền điện tử truyền thống không có.

Tiếp theo, nói về loại tiền số thứ hai, đại diện là Bitcoin và Ethereum. Đây là những đồng tiền số xuất hiện sớm nhất. Mặc dù tên gọi có chữ "tiền", nhưng chúng không phải là tiền pháp định thực sự, vì không do nhà nước phát hành nên không có tính tín nhiệm công cộng.

Ở Trung Quốc, loại tiền số này được định nghĩa là "tiền thương mại" (商圈幣), tức là có phạm vi sử dụng riêng và đóng vai trò thanh toán trong những ngữ cảnh nhất định. Ví dụ, Bitcoin có thể dùng làm công cụ thanh toán trên một số nền tảng để thực hiện giao dịch xuyên biên giới hoặc mua các dịch vụ mạng nước ngoài. Còn Ether (ETH) đóng vai trò là kênh thanh toán trên nền tảng hợp đồng thông minh Ethereum, dùng để mua "gas" làm nhiên liệu vận hành hợp đồng thông minh.

Một số quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc lại xem các đồng tiền số này là tài sản đầu tư, giống như vàng hay cổ phiếu, có giá trị đầu tư.

Ngoài ra, do đặc điểm của công nghệ blockchain, những đồng tiền số này không có chủ thể phát hành thực sự, thậm chí một số không còn bị kiểm soát bởi đội ngũ sáng lập, trở nên phi tập trung hơn. Chúng sử dụng mật mã học, hợp đồng thông minh và các công nghệ blockchain khác để giải quyết vấn đề niềm tin, cho phép mọi người cùng tham gia, đạt được sự đồng thuận và lưu thông trong một cộng đồng nhất định.

Tóm lại, tiền số có thể giải quyết nhiều vấn đề thực tế như thanh toán xuyên biên giới, cung cấp dịch vụ tài chính phi tập trung, mang lại giá trị sử dụng rõ ràng. Hiện nay, Trung Quốc đang đẩy nhanh quá trình phát triển tiền số pháp định. Chắc chắn trong thời gian tới, tiền số pháp định sẽ ra mắt và dần hòa nhập vào cuộc sống, trở thành một công cụ tài chính không thể thiếu.