Một hệ thống đầu tư cốt lõi: Kinh doanh tốt, Công ty tốt, Giá tốt

Nhìn chung toàn bộ giới đầu tư, những nhà đầu tư vĩ đại, dù là đầu tư giá trị, đầu tư tăng trưởng hay đầu tư theo xu hướng, thành công của họ đều có điểm chung. Những người xuất sắc này không ngoại lệ đều sở hữu: khả năng phân tích ngành vĩ mô (kinh doanh tốt), khả năng phân tích doanh nghiệp vi mô (công ty tốt), khả năng kiểm soát bản thân, hiểu được cảm xúc thị trường và phân tích xu hướng dòng tiền (giá tốt). Vì vậy, theo tôi, đầu tư thành công không hề phức tạp, chỉ xoay quanh ba yếu tố: kinh doanh tốt, công ty tốt, giá tốt. Trong đó, "giá tốt" chính là điểm khác biệt lớn nhất giữa nhà đầu tư bình thường và nhà đầu tư vĩ đại (tức là phân tích tâm lý, thị trường và dòng tiền).

Bản chất của đầu tư là tìm kiếm kinh doanh tốt, công ty tốt, giá tốt. Do đó, để thực hiện một khoản đầu tư thành công, nguyên tắc "Ba Tốt" là không thể thiếu. Chỉ cần đáp ứng đủ "Ba Tốt", một công ty dù ở thị trường nào, lĩnh vực nào, thời điểm nào, hay thậm chí không phải công ty đại chúng cũng không thành vấn đề. Nhà đầu tư không được có định kiến, phải tìm kiếm bản chất của đầu tư, không được lạc lối trong thị trường. Phải hiểu rằng dù con lắc thị trường luôn dao động, nhưng dù dao động thế nào cũng không ảnh hưởng đến những công ty thực sự đạt "Ba Tốt". Đối với nhà đầu tư giỏi, chỉ có sự khác biệt giữa ngành vĩ mô tốt hay xấu, công ty vi mô tốt hay xấu, và định giá cao hay thấp. Nhiều người thậm chí không có hệ thống đầu tư đúng đắn, không hiểu bản chất của đầu tư, nhưng vẫn tranh cãi xem cổ phiếu blue-chip hay cổ phiếu growth tốt hơn. Suy cho cùng, một khoản đầu tư tốt không phân biệt trường phái.

Đầu tư tại thị trường Trung Quốc càng cần ý chí kiên định để tuân thủ hệ thống "Ba Tốt", bởi hiện nay đa số quan điểm cho rằng: "Bất kể phương pháp nào, chỉ cần kiếm được tiền là đúng". Đây là tư duy lợi nhuận là trên hết, hiệu suất là tất cả. Với quan điểm như vậy, không khó hiểu tại sao thị trường lại điên cuồng đến thế—đa số nhà đầu tư nhỏ lẻ đang "đầu tư giả", còn các quỹ chỉ chạy theo giá trị tài sản ròng, dẫn đến hành vi bầy đàn, đuổi đỉnh và cờ bạc. Nhưng rõ ràng đây là tư duy sai lầm nghiêm trọng. Về dài hạn, thị trường chắc chắn sẽ điều chỉnh. Kiếm tiền bằng cách sai còn tệ hơn thua lỗ bằng cách đúng. Đầu tư không bao giờ là cuộc chạy nước rút trên đường bằng, mà là cuộc marathon leo vách đá thẳng đứng. Cổ phiếu vốn hóa nhỏ tăng mạnh không có nghĩa là hợp lý, cũng như cổ phiếu blue-chip giảm mạnh không có nghĩa là rác. Dù thị trường thường xuyên không hiệu quả trong ngắn hạn, chúng ta không được vì thế mà thay đổi giá trị bản thân.

Thị trường tràn ngập những "nhà đầu tư giả", phân tích của họ chỉ hời hợt, thường chỉ dựa vào một chủ đề hay khái niệm để đánh giá cao một công ty mà chưa từng nghiên cứu kỹ lưỡng—thậm chí không biết lĩnh vực chính của công ty là gì. Nhưng sau nhiều năm bị tẩy não bởi thị trường phi lý của Trung Quốc (trong những năm qua, cổ phiếu vốn hóa nhỏ định giá cao ngất nhưng vẫn tăng, trong khi blue-chip định giá thấp nhưng tiếp tục giảm), trong mắt những người "kiếm tiền nhờ thị trường", đầu tư giá trị thậm chí trở thành từ đồng nghĩa với thua lỗ.

Nhưng thực tế, trong những năm qua, những nhà đầu tư thực sự xuất sắc vẫn đứng vững và kiếm được tiền. Ví dụ, trong cuộc khủng hoảng thanh khoản tháng 6/2013, khi thị trường chạm đáy dưới 1.850 điểm, dù một số cổ phiếu chất lượng bị định giá thấp cũng lao dốc, nhưng đây cũng là cơ hội tốt nhất. Đúng như câu nói: "Thời điểm tồi tệ nhất cũng là thời điểm tốt nhất." Trong khi cả thị trường đổ xô theo những mã hot, một số cổ phiếu tiềm năng nhưng ít được chú ý và blue-chip chất lượng giá rẻ đã được định giá chiết khấu lớn do không ai quan tâm. Hiểu rằng đầu tư là "kiếm tiền từ doanh nghiệp" là điều cực kỳ quan trọng.