Quy Luật Của Thị Trường Chứng Khoán

Hiểu rõ cách kiếm tiền là bước đầu tiên để thành công trong thị trường chứng khoán. Nhưng "hiểu" chỉ nằm ở phạm trù "tri thức," và vì có khoảng cách lớn giữa "biết" và "làm," nên chỉ hiểu thôi là chưa đủ—phải hành động. "Hành động" trong thị trường chứng khoán lại cực kỳ khó, bởi nó đòi hỏi vượt qua điểm yếu của bản chất con người.

Con người có điểm yếu gì?
Chúng ta bị chi phối bởi tham lam và sợ hãi—hai cảm xúc ảnh hưởng nhất đến giao dịch. Hành động dưới sự thống trị của tham-sợ thường bị biến dạng, không còn phù hợp với nhận thức. Triết gia Vương Dương Minh từng nói: "Nếu không thực hành được, tức là chưa thực sự hiểu." Điều này nâng tầm yêu cầu của "tri thức." Thông thường, cảm xúc chỉ tác động ngắn hạn, nên muốn nắm bắt quy luật thị trường trong ngắn hạn, phải đọc được tâm lý đám đông. Hiểu được diễn biến cảm xúc là chìa khóa nắm bắt biến động ngắn hạn—đây là một trong những quy luật cốt lõi.

Ngoài tâm lý, thị trường chứng khoán còn tuân theo các quy luật quan trọng khác:

Thứ hai, thị trường là hiện thân hóa của nhận thức.
Đây là quy luật của mọi quy luật, bởi lợi nhuận thực chất là phần thưởng cho nhận thức đúng—nguyên lý cơ bản của kinh tế học thông tin, hay còn gọi là "giá trị thông tin." Ngược lại, nhận thức sai dẫn đến thua lỗ. Giao dịch không suy nghĩ đôi khi may mắn kiếm được tiền, nhưng vận may là ngẫu nhiên và sẽ triệt tiêu nhau về lâu dài. Đó là lý do "tiền kiếm được nhờ may mắn, cuối cùng sẽ trả lại cho thị trường."

Thứ ba, giá cổ phiếu chịu tác động bởi nhiều yếu tố.
Bao gồm hiệu quả kinh doanh, thông tin, tâm lý, xu hướng thị trường... Trong đó, có yếu tố biến động nhanh (ngắn hạn) và chậm (dài hạn). Tại mỗi thời điểm, thường có một yếu tố chủ đạo chi phối giá. Việc xác định được yếu tố này là then chốt. Nếu thị trường đồng thuận với nó, giá cổ phiếu sẽ di chuyển theo.

Thứ tư, ngược lại bản năng là điều kiện tiên quyết để thành công.
Tục ngữ có câu: "Dời sông dễ, đổi tính khó." Một số người sinh ra đã phù hợp với giao dịch, nhưng người bình thường cũng có thể rèn luyện để đạt được phần nào.

Thị trường chứng khoán là nơi giao thoa của bản chất con người. Ai vượt qua được điểm yếu tâm lý đã có nền tảng để kiếm lời—đây cũng là nguồn lợi nhuận vượt trội. Vì tâm lý bị khuếch đại trong thị trường, dự đoán của đa số thường sai. Nếu phần đông kỳ vọng tăng giá, nghĩa là họ đã mua vào, không còn ai "khiêng kiệu" đẩy giá lên nữa—khả năng giảm điểm sẽ cao, và ngược lại.

Thứ năm, kỷ luật là vũ khí tối thượng chống lại bản năng.
Nếu tuân thủ kỷ luật, rất khó để thua lỗ. Nhưng đa số không làm được, nên thua lỗ là chuyện thường tình—đặc biệt trong giao dịch ngắn hạn, vốn là trò chơi tổng bằng không (thực tế là âm sau phí). Chỉ thiểu số có kỷ luật kiếm được tiền, còn đa số hòa vốn hoặc lỗ.

Tóm lại, kiếm tiền từ thị trường cần hiểu rõ quy luật vận hành của nó—cụ thể là quy luật biến động giá. Như phân tích trên, giá cổ phiếu chịu ảnh hưởng bởi vô số yếu tố, khiến dự đoán ngắn hạn trở nên khó khăn. Nhưng về dài hạn, giá cổ phiếu luôn tương quan với giá trị hiện tại của dòng tiền tương lai, dù có thể biểu hiện cực đoan (ví dụ: đứng giá 3 năm, rồi bùng nổ trong 1 năm). Trong ngắn hạn, giá thường bị chi phối bởi một yếu tố chủ đạo—có thể là thay đổi cơ bản, xu hướng, tâm lý, hoặc thanh khoản. Muốn dự đoán, phải tìm ra yếu tố này, phân tích kỹ lưỡng và hành động thận trọng. Chỉ như vậy mới có thể chế ngự được quy luật thị trường.