Từ năm 2020, tốc độ phát hành USDT đã vượt xa các năm trước, đẩy vốn hóa thị trường của USDT tăng mạnh. Tính đến tháng 4/2022, vốn hóa USDT vượt 82,7 tỷ USD, đứng thứ ba trên thị trường tiền mã hóa, chỉ sau Bitcoin và Ethereum, trở thành stablecoin có thị phần lớn nhất hiện nay. USDT cung cấp tính thanh khoản cực cao, tỷ lệ luân chuyển hàng ngày thường đạt 200%–500%, khối lượng giao dịch hàng ngày có thể lên tới 50–100 tỷ USD.
Stablecoin USDT là cầu nối quan trọng để tiền ra vào thị trường tiền mã hóa, sự thay đổi nhu cầu của nó có thể phản ánh mức độ quan tâm của nhà đầu tư. Một chỉ số quan trọng để đo lường sự thay đổi nhu cầu USDT chính là “phí chênh lệch USDT ngoài sàn”.
Phí chênh lệch USDT ngoài sàn là gì?
Về lý thuyết, giá USDT phải tương đương với giá USD, nhưng thực tế USDT luôn cao hơn hoặc thấp hơn giá USD, tức là xuất hiện chênh lệch. Phí chênh lệch USDT ngoài sàn là tỷ lệ giữa giá ngoài sàn và USD. Thông thường, giá chịu ảnh hưởng của cung cầu, nên nhu cầu mua tài sản số quá mức thường đẩy chỉ số này cao hơn 100% giá trị công bằng, tạo ra chênh lệch dương; ngược lại, khi thị trường tiền mã hóa trầm lắng, giá USDT thấp sẽ khiến chỉ số này giảm 4% hoặc hơn, tạo ra chênh lệch âm. Như vậy, phí chênh lệch USDT ngoài sàn có thể phản ánh lượng mua bán lẻ tài sản số, là thước đo tham khảo về thanh khoản và sự sôi động của thị trường ngắn hạn. Nói ngắn gọn, càng nhiều người mua USDT thì giá USDT càng cao, dẫn đến chênh lệch dương. Ngược lại cũng tương tự.
Dữ liệu lịch sử cho thấy, trong thị trường tăng giá, phí chênh lệch USDT ngoài sàn chủ yếu là dương. Ví dụ, trong đợt tăng giá năm 2017, phí chênh lệch USDT ngoài sàn từng đạt +5,76%, khiến tiền ngoài sàn liên tục đổ vào thị trường tiền mã hóa qua USDT. Còn trong thị trường giảm giá, USDT thường ở trạng thái chênh lệch âm. Ví dụ, vào chiều ngày 16/10/2018 từ 13:00 đến 14:30, tỷ giá USDT/Nhân dân tệ giảm thẳng từ 6,70 xuống 6,20, mức chênh lệch lên tới -8%.
Phí chênh lệch USDT ngoài sàn ảnh hưởng đến chi phí giao dịch—làm sao để kiểm tra?
Khi thị trường lao dốc mạnh, nhiều nhà đầu tư cần chuyển đổi token thành stablecoin hoặc tiền pháp định để phòng ngừa rủi ro. Lúc này, biến động nhu cầu là yếu tố chính, USDT có thể chuyển từ chênh lệch dương sang âm.
Ví dụ, trong ngày sụp đổ 12/3/2020, thị trường rơi vào hoảng loạn cực độ. Nhiều người muốn đổi các token đang nắm giữ thành stablecoin để phòng ngừa rủi ro, trong khi một bộ phận nhà đầu tư ngoài sàn lại muốn vào thị trường mua đáy, khiến phí chênh lệch USDT lên tới 14,29%. Đồng thời, tính thanh khoản stablecoin trên hầu hết các sàn giao dịch phi tập trung gần như cạn kiệt. Từ thời điểm này, USDT được phát hành ồ ạt, phần lớn chảy vào các sàn tập trung. Khi lượng USDT phát hành đủ lớn, USDT bắt đầu xuất hiện chênh lệch âm ở khu vực tiền pháp định.
Do dòng tiền ra vào khác nhau giữa các nền tảng, phí chênh lệch USDT cũng có sự khác biệt. Tất nhiên, không chỉ số nào là hoàn hảo, khi đưa ra quyết định đầu tư, cần xem xét tổng hợp các yếu tố khác như cơ bản, chỉ số kỹ thuật, tình hình kinh tế, xung đột cục bộ…
Sau khi xuất hiện chênh lệch, USDT duy trì ổn định giá thế nào?
Phí chênh lệch USDT ngoài sàn là một chỉ số phản ánh tình hình thị trường, đồng thời, với tư cách là biến động giá thực tế, nó cũng ảnh hưởng đến xu hướng sau này. Chênh lệch dương USDT có thể đẩy giá các đồng tiền chủ lưu tăng, đồng thời số người bán USDT để rút tiền mặt cũng giảm, có lợi cho thị trường trong sàn; ngược lại, chênh lệch âm thường bất lợi, khiến lượng lớn tiền rút khỏi thị trường.
Nhìn chung, chênh lệch dương và âm USDT là hiện tượng bình thường, bất kỳ thị trường lành mạnh nào cũng có biến động giá. Nhưng với tư cách là stablecoin, “ổn định” là yêu cầu hàng đầu của USDT, nên nó cũng được thiết kế cơ chế điều chỉnh.
Thứ nhất, USDT được neo với USD trong thế giới thực, người dùng có thể đổi USDT sang USD theo tỷ lệ 1:1, nên khi chênh lệch quá lớn, thị trường sẽ tự động arbitrage đến khi giá ổn định.
Ngoài ra, Tether cũng điều chỉnh nguồn cung để ổn định giá USDT: khi USDT có chênh lệch dương, có thể thấy lượng lớn USDT được chuyển từ tài khoản của Tether, thị trường coi đây là “phát hành thêm”—hành động mang tính phản ứng; ngược lại, sau thời gian dài chênh lệch âm, Tether sẽ thu hồi và đốt một phần USDT để đảm bảo cân bằng sinh thái thị trường giao dịch.
Từ năm 2015 đến nay, USDT đã phát hành hơn 70 tỷ USD, đưa tổng vốn hóa thị trường tiền mã hóa lên mức cao nhất 3 nghìn tỷ USD. Những diễn biến liên quan đến USDT chắc chắn là tín hiệu quan trọng, đáng để nhà đầu tư theo dõi sát sao.
