Thặng dư thương mại là gì?
Thặng dư thương mại xảy ra khi tổng giá trị xuất khẩu của một quốc gia vượt nhập khẩu trong một thời kỳ, còn gọi là "xuất siêu," thường phản ánh lợi thế trong thương mại quốc tế. Ngược lại là thâm hụt thương mại.
Năm 2022, Trung Quốc đạt thặng dư 877,6 tỷ USD, tiếp tục tăng trưởng mạnh trong 5 tháng đầu 2023.
Nguyên nhân thặng dư tăng mạnh?
-
Năng lực sản xuất vượt trội: Trong đại dịch, Trung Quốc đáp ứng cả nhu cầu nội địa và đơn hàng quốc tế khi các nước khác đình trệ, thúc đẩy xuất khẩu.
-
Doanh nghiệp tư nhân chủ đạo: Linh hoạt mở rộng thị trường, như xuất khẩu xe điện, pin mặt trời, pin lithium tăng trưởng cao.
-
USD mạnh & CNY yếu: Fed tăng lãi suất khiến USD lên giá, CNY giảm hỗ trợ xuất khẩu nhưng hạn chế nhập khẩu.
-
Hạn chế nhập khẩu công nghệ: Mỹ và đồng minh hạn chế nhập khẩu chất bán dẫn, khiến nhập khẩu đình trệ trong khi xuất khẩu tăng.
Thặng dư lớn có tốt không?
Thiếu thặng dư gây rủi ro, nhưng thặng dư quá lớn cũng có hại:
-
Phụ thuộc vào nhu cầu nước ngoài: Bỏ bê thị trường nội địa (tiêu dùng, dịch vụ, đổi mới), ảnh hưởng tăng trưởng bền vững.
-
Áp lực tăng giá đồng nội tệ: Xuất khẩu mạnh tăng nhu cầu ngoại tệ, có thể gây lạm phát hoặc giảm sức cạnh tranh.
-
Xung đột thương mại: Ví dụ, thặng dư kéo dài với Mỹ dẫn đến thuế quan, rào cản, leo thang căng thẳng.
-
Dự trữ ngoại hối dư thừa: Vốn tập trung vào dự trữ thay vì đầu tư trong nước, bỏ lỡ cơ hội cải cách.
