Chi phí bán hàng là gì?

Chi phí bán hàng bao gồm các khoản chi trực tiếp liên quan đến việc tiêu thụ sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ, như lương nhân viên kinh doanh, chi phí quảng cáo, khuyến mãi, triển lãm, vận chuyển, dịch vụ hậu mãi... Những chi phí này nhằm thúc đẩy doanh số và thường tỷ lệ thuận với doanh thu. Ta có thể phân tích sâu hơn qua tỷ lệ chi phí bán hàng:

Tỷ lệ chi phí bán hàng = Chi phí bán hàng ÷ Doanh thu thuần × 100%

Tỷ lệ chi phí bán hàng của Moutai luôn dưới 5%, nghĩa là cứ bán được 100 đồng hàng, chỉ cần chi 5 đồng cho bán hàng. Tỷ lệ này càng thấp chứng tỏ doanh nghiệp càng dễ bán hàng; ngược lại, tỷ lệ cao phản ánh khó khăn trong tiêu thụ.

Nếu một công ty có biên lợi nhuận gộp cao, điều này thường cho thấy sản phẩm có sức cạnh tranh mạnh và khả năng đàm phán tốt, nên tỷ lệ chi phí bán hàng sẽ không quá lớn. Tuy nhiên, nếu biên lợi nhuận cao hơn hẳn ngành mà chi phí bán hàng cũng cao bất thường, có thể tồn tại hành vi hối lộ (như trong ngành dược) hoặc gian lận tài chính.

Doanh nghiệp chất lượng thường có tỷ lệ chi phí bán hàng giảm dần, biên lợi nhuận gộp tăng và lợi nhuận ròng cải thiện theo năm. Ngược lại, doanh nghiệp yếu kém thường chứng kiến chi phí bán hàng tăng, biên lợi nhuận sụt giảm.

Vì sao ngành dược có tỷ lệ chi phí bán hàng cao nhất A-share?

Thời gian gần đây, chi phí bán hàng của các công ty dược trở thành tâm điểm khi làn sóng chống tham nhũng ngành y tế lan rộng. Năm 2022, gần 500 công ty dược niêm yết trên sàn A chi tổng cộng 341,47 tỷ NDT cho bán hàng, trung bình mỗi doanh nghiệp hơn 700 triệu NDT, với tỷ lệ chiếm 22,66% doanh thu—cao nhất trong tất cả các ngành. Đáng chú ý, khoảng 40 công ty có tỷ lệ trên 50%, thậm chí có doanh nghiệp như Y Hồng Dược, M Uy Sinh Vật, M Khoa Dược vượt 100% (tức chi nhiều hơn thu).

Vậy số tiền khổng lồ này được chi vào đâu? Báo cáo tài chính cho thấy phần lớn nằm ở các khoản như "tiếp thị", "tư vấn", "hội thảo y khoa". Trong ngành, những hoạt động này thường là cầu nối giữa doanh nghiệp dược và nhân viên y tế. Giới chuyên môn tiết lộ, một số hiệp hội ngành từ lâu đã là mắt xích trong chuỗi hành vi phi pháp. Khi cuộc đại thanh trừng bắt đầu, nhiều hội nghị đã bị hủy hoặc hoãn—dù lý do chính thức khác nhau, nhưng đa phần đều liên quan đến chống tham nhũng.

Đáng nói, trong khi chi phí bán hàng tăng cao, tỷ lệ chi cho R&D của ngành dược A-share năm 2022 chỉ đạt 4,71%, cho thấy tiềm năng tăng đầu tư vào nghiên cứu còn rất lớn. Hy vọng đợt chấn chỉnh này sẽ giúp ngành chuyển trọng tâm sang đổi mới công nghệ.