Năm 2008, khủng hoảng tài chính toàn cầu bùng nổ. Ngày 31 tháng 10, "Satoshi Nakamoto" đã công bố một bài báo có tên Hệ thống tiền điện tử ngang hàng, mô tả cách thức hoạt động của Bitcoin.

Ngày 3 tháng 1 năm 2009, Satoshi Nakamoto đã đào được những đồng Bitcoin đầu tiên trên một máy chủ nhỏ ở Helsinki, Phần Lan, đánh dấu sự ra đời của Bitcoin.
Ngày 22 tháng 5 năm 2010, một lập trình viên đã sử dụng 10.000 Bitcoin để mua hai chiếc pizza, lần đầu tiên gán giá trị cho Bitcoin.

Bitcoin, với tư cách là ứng dụng đầu tiên của blockchain, đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, công nghệ nền tảng là blockchain lại ít được hiểu rõ. Vậy tại sao nó lại được gọi là blockchain?

Để hiểu điều này, chúng ta cần xem xét cấu trúc dữ liệu của blockchain. Lý do nó được gọi là blockchain là vì nó bao gồm các khối dữ liệu (block) và một "chuỗi" (chain). Các khối dữ liệu được tạo ra từ việc tải lên sẽ liên kết với nhau theo thứ tự thời gian, tạo thành một cấu trúc dạng chuỗi.

Nói một cách đơn giản, chúng ta đều biết rằng thế giới internet là một cơ sở dữ liệu mạng khổng lồ, và blockchain về bản chất cũng là một cơ sở dữ liệu không thể bị thay đổi. Trong quá trình tải lên dữ liệu, dữ liệu sẽ được đóng gói lại thành các khối. Điều này giống như việc nhà máy đóng gói trái cây vào lọ thủy tinh để sản xuất đồ hộp vậy. Các khối dữ liệu đã được đóng gói này còn có một tên gọi khác là "block".

Block là đơn vị lưu trữ cơ bản của cơ sở dữ liệu này, ghi lại tất cả thông tin giao dịch giữa các nút tham gia duy trì mạng trong một khoảng thời gian nhất định. Mỗi lần ghi chép, một chuỗi giao dịch sẽ được đóng gói thành một block. Ví dụ, khi Bitcoin lần đầu ra đời vào ngày 3 tháng 1 năm 2009, Satoshi Nakamoto đã tạo ra block đầu tiên, còn được gọi là "genesis block", trên một máy chủ nhỏ ở Helsinki, Phần Lan, trước khi đào được những đồng Bitcoin đầu tiên.

Vì là một cơ sở dữ liệu, nên dữ liệu bên trong cần được xác minh và bảo vệ. Do đó, cơ sở dữ liệu blockchain liên kết từng block theo thứ tự thời gian thông qua phương pháp mã hóa, giúp toàn bộ cơ sở dữ liệu trở nên an toàn và đáng tin cậy hơn.

Phương pháp mã hóa cụ thể được sử dụng ở đây là thuật toán băm (hash algorithm), còn được gọi là hàm băm, có thể tính toán một giá trị gọi là hash. Mỗi block đều phải đính kèm hash của block trước đó ở phần đầu để tạo liên kết.

Đặc điểm của hàm này là chỉ cần dữ liệu đầu vào thay đổi, dù chỉ một ký tự nhỏ, toàn bộ giá trị hash sẽ thay đổi hoàn toàn. Điều này có nghĩa là nếu ai đó cố ý thay đổi dữ liệu trong block trước đó, các giá trị hash sau này sẽ thay đổi, khiến người khác có thể phát hiện ra, từ đó đảm bảo tính bảo mật của cơ sở dữ liệu.

Khi tất cả các block được liên kết với nhau thông qua thuật toán băm, giống như một chuỗi xích, chúng tạo thành một cấu trúc dữ liệu dạng chuỗi. Do cấu trúc chuỗi này, trong bản gốc tiếng Anh của sách trắng Bitcoin, nó đã được gọi một cách hình tượng là "chain of blocks" (chuỗi các khối). Sau này, trong bản dịch tiếng Trung sớm nhất của sách trắng Bitcoin, nó được dịch là "區塊鏈" (blockchain), và dần dần trở thành thuật ngữ phổ biến, tức "blockchain".

Là một công nghệ mới, blockchain có thể có cái tên khác biệt, nhưng triển vọng của nó rất rộng lớn. Cấu trúc chuỗi đặc biệt của nó quyết định rằng công nghệ này có tính chất không thể thay đổi và có thể truy xuất nguồn gốc. Những đặc điểm này rất được các tổ chức tài chính ưa chuộng. Ví dụ, khi ngân hàng thực hiện thanh toán hoặc nhập thông tin, tính không thể thay đổi và truy xuất nguồn gốc của blockchain giúp ghi chép không thể bị can thiệp và có thể theo dõi dòng tiền của mỗi giao dịch, giúp các giao dịch tài chính an toàn và đáng tin cậy hơn.

Do đó, blockchain và tài chính có mối quan hệ bổ sung tự nhiên: tài chính cung cấp các kịch bản ứng dụng cho blockchain, trong khi blockchain cung cấp nền tảng an toàn cho tài chính. Ngoài ra, trong thời đại internet thông tin ngày nay, có rất nhiều vấn đề về bảo mật thông tin, khiến chi phí tin tưởng giữa người dùng và doanh nghiệp ngày càng tăng. Đặc tính của blockchain cung cấp hỗ trợ kỹ thuật để giải quyết những vấn đề về niềm tin này.

Nếu internet dẫn dắt cuộc cách mạng truyền tải thông tin, thì có lẽ một ngày nào đó, blockchain sẽ như internet, dẫn dắt cuộc cách mạng về niềm tin dữ liệu. Chúng ta hãy cùng chờ đợi nhé!