Neuralink của Musk tham gia nghiên cứu mắt sinh học AI—Khi nào thiết bị não-máy giúp người mù sáng mắt thành hiện thực?

Cổng đăng ký thử nghiệm lâm sàng ClinicalTrials.gov của chính phủ Mỹ tiết lộ rằng công ty giao diện não-máy (BCI) Neuralink của Elon Musk đang hợp tác với các viện nghiên cứu tại California và Tây Ban Nha để thực hiện thử nghiệm lâm sàng về cấy ghép thị giác.

Nghiên cứu này được tài trợ bởi Đại học California, Santa Barbara. Cụ thể, dự án nhằm "giải quyết các vấn đề khoa học then chốt trong phát triển mắt sinh học thông minh". Các nhà nghiên cứu cho biết thiết bị tích hợp AI này sẽ giúp người khiếm thị nhận diện khuôn mặt, định hướng ngoài trời và đọc văn bản.

Mới đây, tài liệu Neuralink trình bày với nhà đầu tư cho thấy công ty dự kiến ra mắt chip Blindsight vào năm 2030, mở rộng lên 10.000 ca phẫu thuật/năm với doanh thu vượt 500 triệu USD.

Vai trò cụ thể của Neuralink trong thử nghiệm vẫn chưa rõ. Mô tả nghiên cứu cho biết hiện chỉ tuyển bệnh nhân qua mời và sẽ tích hợp dữ liệu từ Neuralink "khi điều kiện cho phép". Hợp tác này đánh dấu bước tiến tiềm năng trong ứng dụng BCI đồng thời mở rộng đáng kể hoạt động lâm sàng của Neuralink.

Trên thực tế, phục hồi thị lực (Blindsight) đã là trọng tâm trong lộ trình sản phẩm 3 năm gần đây của Neuralink. Công ty tập trung vào tái tạo thị giác bằng điện cực đa kênh kích thích vỏ não thị giác, hướng tới nhận biết đường nét đen-trắng vào năm 2026. Trong tương lai xa, công nghệ này có thể kết hợp VR/AR để tạo ra thị giác số toàn diện.

Nhiều trường hợp đã chứng minh BCI ngày càng được tích hợp với thiết bị ngoại vi. Tháng 6, bệnh nhân thứ ba trên thế giới cấy ghép Neuralink—mắc bệnh ALS tiến triển—đã ghi lại lượng lớn âm thanh và hình ảnh trước khi tình trạng xấu đi. Nhóm nghiên cứu sau đó dùng ứng dụng AI Grok của xAI để đào tạo mô hình AI từ giọng nói của anh, giúp hoàn thiện câu và giao tiếp bằng chính giọng anh.

Với Neuralink, mục tiêu tối hậu là khám phá sự tích hợp sâu giữa BCI và AI. Musk từng nói rằng nhờ Neuralink, con người có thể điều khiển robot Optimus bằng ý nghĩ—robot hình người sẽ bỏ qua lập trình phức tạp và thực thi mệnh lệnh trực tiếp từ não.

Tại Trung Quốc, một bệnh nhân 41 tuổi mất khả năng đi lại đang tập đi với khung xương ngoài. Hệ thống BCI thu nhận tín hiệu não qua điện cực da đầu, biến "tưởng tượng vận động" thành lệnh điều khiển thiết bị hoặc kích thích tủy sống/dây thần kinh chân để phục hồi cử động.

Thị trường ứng dụng BCI tiềm năng khổng lồ. McKinsey dự đoán quy mô thị trường y tế BCI toàn cầu đạt 40 tỷ USD vào 2030 và 145 tỷ USD năm 2040. Trong đó, trị liệu thần kinh trung ương chiếm 15 tỷ USD (2030) và 85 tỷ USD (2040); đánh giá/can thiệp cảm xúc đạt 25 tỷ USD (2030) và 60 tỷ USD (2040).

Báo cáo của Kaiyuan Securities nhận định y tế vẫn là hướng công nghiệp hóa chính của BCI, với hơn nửa doanh nghiệp giải pháp tập trung vào lĩnh vực này. Đơn vị kỳ vọng ngành BCI tăng tốc nhờ đồng bộ chính sách-công nghệ, hưởng lợi gồm Rocktech, Sinodata, Denacare, Ruimai, Xiangyu Medical, Innovation Medical, Chengyitong, Saili Medical, Apon Medical và Intretech.