Theo Bloomberg, cơ quan điều hành của Liên minh Châu Âu đang lên kế hoạch thúc đẩy một cải cách giám sát có ảnh hưởng sâu rộng, dự định nâng Cơ quan Chứng khoán và Thị trường Châu Âu (ESMA) thành cơ quan giám sát trực tiếp đối với các nhà cung cấp dịch vụ tiền mã hóa trên toàn khu vực và trao cho cơ quan này quyền phê duyệt các doanh nghiệp mới gia nhập thị trường. Dự thảo này dự kiến sẽ được công bố chính thức vào tháng tới. Việc triển khai nó có thể thay đổi một cách cơ bản cơ cấu quyền hạn và trách nhiệm đã được hình thành lâu dài giữa các quốc gia thành viên EU trong lĩnh vực giám sát tiền mã hóa và mang lại tác động lớn đến các mô hình vận hành hiện tại của ngành.

Theo quy định của Quy chế Thị trường Tài sản Mã hóa (MiCA) hiện hành của EU, các nhà cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa hiện chỉ cần có sự ủy quyền hoạt động tại bất kỳ quốc gia thành viên EU nào là có thể kinh doanh trên toàn EU. Mặc dù cơ chế "hộ chiếu đơn lẻ" này ở một mức độ nhất định đã thúc đẩy sự hội nhập và hiệu quả thị trường, nhưng nó cũng gây ra những tranh cãi như gian lận quy định và tiêu chuẩn phân tán do quy mô giám sát và mức độ thực thi khác nhau giữa các quốc gia. Ví dụ, một số công ty có thể có xu hướng lựa chọn các quốc gia thành viên có quy định lỏng lẻo hơn làm nơi đăng ký để né tránh các yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt hơn. Tình trạng giám sát manh mún này không chỉ làm suy yếu hiệu lực tổng thể của công tác giám sát mà còn có thể làm tăng rủi ro hệ thống.

Và giải pháp cải cách do EU đề xuất lần này nhằm mục đích thiết lập một khuôn khổ giám sát thống nhất, minh bạch và có khả năng thực thi hơn thông qua việc tập trung hóa chức năng giám sát. ESMA, với tư cách là cơ quan giám sát tài chính cấp EU, trong tương lai sẽ trực tiếp chịu trách nhiệm phê duyệt và giám sát hàng ngày đối với các Nhà cung cấp Dịch vụ Tài sản Mã hóa (CASPs), bao gồm các sàn giao dịch, nhà cung cấp dịch vụ lưu ký cũng như các tổ chức phát hành tiền mã hóa. Sự thay đổi này có nghĩa là các doanh nghiệp sẽ không còn phụ thuộc vào sự ủy quyền từ các quốc gia thành viên riêng lẻ mà thay vào đó cần chứng minh trực tiếp với ESMA rằng họ đáp ứng các tiêu chuẩn quản trị, yêu cầu vốn và quy phạm vận hành ở cấp độ EU.

Nếu sự chuyển hướng chính sách này cuối cùng được thực hiện, nó sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến cảnh quan cạnh tranh và văn hóa giám sát của thị trường tiền mã hóa EU. Một mặt, giám sát tập trung được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả giám sát, tăng cường tính minh bạch thị trường, giảm bớt sự không chắc chắn về pháp lý do khác biệt hệ thống giữa các quốc gia, từ đó thu hút thêm nhiều vốn tuân thủ và các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo vào thị trường EU. Mặt khác, đối với các công ty đã được ủy quyền tại một số quốc gia thành viên, họ có thể phải đối mặt với những thách thức thực tế như tiêu chuẩn giám sát được nâng cao, chi phí tuân thủ tăng lên, thậm chí cần tái thích ứng với quy trình phê duyệt mới dưới sự chủ đạo của ESMA.

Ngoài ra, động thái này cũng phản ánh tham vọng chiến lược của EU trong quản trị tài chính kỹ thuật số. Trong bối cảnh quy định về tiền mã hóa toàn cầu vẫn chưa hình thành các tiêu chuẩn thống nhất, EU đang cố gắng củng cố chức năng của ESMA để thiết lập tiếng nói của chính mình trong việc thiết lập quy tắc cho tài sản kỹ thuật số, từ đó dẫn dắt hợp tác và xuất khẩu tiêu chuẩn giám sát quốc tế. Như một số phân tích chỉ ra, EU hy vọng sử dụng một hệ thống giám sát được tích hợp hơn để cân bằng đổi mới tài chính và phòng ngừa rủi ro, đồng thời chiếm lợi thế thể chế trong cuộc cạnh tranh nền kinh tế kỹ thuật số.

Tuy nhiên, cải cách này cũng có thể phải đối mặt với sự phản kháng từ các quốc gia thành viên liên quan đến việc chuyển giao quyền lực giám sát. Xét cho cùng, một số cơ quan quản lý quốc gia đã đầu tư đáng kể nguồn lực vào lĩnh vực tiền mã hóa và hình thành các thực tiễn giám sát cùng cấu trúc lợi ích riêng. Làm thế nào để cân bằng giữa giám sát thống nhất của EU và quyền tự chủ của các quốc gia thành viên sẽ là vấn đề trọng tâm cần đàm phán trong quá trình lập pháp tiếp theo của dự thảo.

Nhìn chung, cải cách giám sát được đề xuất của EU không chỉ là một sự điều chỉnh ở cấp độ thể chế mà còn là một cuộc khám phá quan trọng hướng tới việc tiêu chuẩn hóa và thể chế hóa ngành công nghiệp tài sản mã hóa. Hiệu quả triển khai của nó không chỉ liên quan đến định hướng tương lai của thị trường tiền mã hóa Châu Âu mà còn có thể cung cấp mô hình giám sát và tham khảo chính sách cho các khu vực khác trên toàn cầu.