Hyperliquid, một sàn giao dịch phi tập trung ẩn danh được xây dựng bởi một nhóm kỹ sư nhỏ, đã thu hút các nhà đầu tư hạng nặng và đạt khối lượng giao dịch nghìn tỷ chỉ trong hai năm. Nền tảng này tập trung vào giao dịch hợp đồng vĩnh cửu. Hợp đồng vĩnh cửu là loại hợp đồng không có ngày đáo hạn, thống trị thị trường đầu cơ tiền mã hóa với khối lượng giao dịch hàng tháng vượt 6 nghìn tỷ USD.

Mặc dù chênh lệch quy mô lớn với ông lớn ngành Binance, Hyperliquid đã vượt mặt Coinbase trong một số lĩnh vực và thiết lập lợi thế cạnh tranh giữa các sàn giao dịch phi tập trung.

Sự phát triển của nó đã biến nó thành tâm điểm trong thế giới hoang dã của crypto. Những người ủng hộ ca ngợi tốc độ và tính minh bạch, nhưng điều này cũng đặt nó vào trung tâm của vụ sụp đổ thị trường tuần trước, khi các nhà giao dịch trên nền tảng này chịu tổn thất 10 tỷ USD.

Hyperliquid vẫn bị chi phối bởi một nhóm nhỏ cốt lõi, làm dấy lên câu hỏi trong số những người ủng hộ về mức độ phi tập trung của nó. Đối với các tổ chức hỗ trợ như Paradigm và Pantera Capital, đây vừa là một cược vào tương lai tài chính kỹ thuật số, vừa là lời cảnh báo rằng phần lớn hoạt động của ngành vẫn nằm ngoài hệ thống quản lý chính thức.

Hồi đầu năm, tại hội nghị thượng đỉnh ngành do Coinbase tổ chức, khi các giám đốc điều hành từ BlackRock và Coatue gặp gỡ các nhân vật crypto để bàn chiến lược phát triển, Chủ tịch Jump Trading Dave Olsen đặc biệt chỉ ra Hyperliquid là "đối thủ nặng ký đầu tiên" của Binance.

Hyperliquid có những đặc điểm gì? Tại sao nó có thể thu hút cựu Chủ tịch Fed Boston Eric Rosengren tham gia hội đồng quản trị quỹ niêm yết Nasdaq có liên quan đến hệ sinh thái của nó, và thành công chiếm thị phần?

Về bản chất, đây là một nền tảng giao dịch tối giản được vận hành bởi nhóm khoảng 15 người tại Hyperliquid Labs có trụ sở tại Singapore. Giao diện trước của nền tảng chặn người dùng Mỹ theo thông lệ ngành, nhưng bất kỳ ai cũng có thể giao dịch trên blockchain cơ sở của nó. Cơ chế miễn xác minh danh tính là sức hút cốt lõi, tái hiện các sàn giao dịch tăng trưởng nhanh thời kỳ đầu sử dụng mô hình tương tự, điều thường nhanh chóng thu hút sự chú ý của cơ quan quản lý.

Tarun Chitra, người sáng lập công ty mô hình hóa rủi ro crypto Gauntlet, lưu ý: "Tỷ lệ tăng trưởng cao nhất thường ở các thị trường mới nổi hoặc kém trưởng thành nhất, bởi vì hầu hết những người tham gia thị trường hiện tại không hiểu logic tồn tại của chúng."

Hyperliquid được đồng sáng lập bởi Jeff Yan và một nhà đồng sáng lập sử dụng bí danh "iliensinc". Jeff Yan, từng làm việc tại Hudson River Trading, trước đây điều hành sàn giao dịch crypto Chameleon Trading, sau đó chuyển sang xây dựng hệ thống giao dịch theo đuổi tốc độ tối đa, hầu hết hoạt động bên ngoài sự quản lý truyền thống.

Nhưng chỉ tốc độ không thể đảm bảo sự sống còn; thử thách thực sự nằm ở tính thanh khoản. Các nền tảng như dYdX và GMX từng dựa vào khuyến khích token để thu hút nhà tạo lập thị trường, lộ rõ sự mong manh của mô hình khi phần thưởng cạn kiệt. Giải pháp của Hyperliquid là ra mắt cơ chế nhà tạo lập thị trường Hyperliquid (HLP), theo đó tiền gửi người dùng tạo thành quỹ pool của nền tảng, và thuật toán liên tục đưa ra các báo giá mua/bán, đảm bảo có đối tác cho mỗi giao dịch. Quy mô vốn của hệ thống này hiện đã vượt 500 triệu USD.

Felix Bruck, một nhà giao dịch thuật toán tại nhà tạo lập thị trường Wintermute, cho biết: "Không có người dùng thì không có nhà tạo lập thị trường; thiếu thanh khoản cũng không thu hút người dùng. Và Hyperliquid đã thành công giải quyết bài toán con gà - quả trứng này. Quỹ pool HLP mà nó ra mắt có thể cung cấp báo giá cho bất kỳ thị trường nào."

(Ghi chú: David Schamis, Đồng sáng lập kiêm Giám đốc Đầu tư của Atlas Merchant Capital, đã thảo luận về thỏa thuận mới trị giá 888 triệu USD của sàn Hyperliquid để phát hành token HYPE trên chương trình Bloomberg Crypto với Tim Stenovec và Scarlet Fu.)

Một số chuyên gia crypto chỉ ra xung đột lợi ích tiềm ẩn: cơ chế HLP của giao thức có thể đóng vai trò là đối tác trong một số giao dịch nhất định. Cựu giám đốc điều hành Coinbase Vishal Gupta tuyên bố: "Vận hành một sàn giao dịch nên liên quan đến việc đặt ra quy tắc và đóng vai trò trọng tài, không phải tự mình giao dịch, bởi vì không ai có thể đảm bảo tính công bằng khi thực thi quy tắc."

Những người ủng hộ lập luận rằng không giống như các sàn giao dịch có vấn đề trước đây, mọi giao dịch HLP đều được ghi lại trên chuỗi theo thời gian thực, tạo thành dấu vết có thể kiểm tra, điều này tạo nên sự khác biệt cốt lõi so với các nền tảng truyền thống. Khi nền tảng trưởng thành và các nhà tạo lập thị trường bên ngoài lớn tham gia, tỷ trọng giao dịch HLP đã cho thấy xu hướng giảm. Tuy nhiên, đáng lưu ý là, không giống như hầu hết các đối thủ, mã code của HLP vẫn chưa trải qua kiểm toán công khai bởi bên thứ ba.

Một phát ngôn viên của Hyperliquid Labs tuyên bố: "Không giống như các sàn giao dịch tập trung, tính minh bạch vốn có trong Hyperliquid. Mọi giao dịch, thanh lý và hành động xác thực đều có thể được xác minh theo thời gian thực, và nền tảng không bao giờ lưu ký tiền của người dùng."

Trong đợt bán tháo thị trường cuối tuần, cơ chế HLP đã thu hút sự chú ý. Dữ liệu công khai cho thấy khi các nhà giao dịch lớn trên nền tảng chịu lỗ, quỹ pool này lại thu về khoảng 40 triệu USD. Vụ sụp đổ này cũng kích hoạt cơ chế giảm đòn bẩy tự động (ADL), tiêu chuẩn cho các sàn giao dịch crypto, nơi hệ thống đóng các vị thế có lãi để hấp thụ dòng lỗ khi quỹ đệm cạn kiệt.

Nói cách khác, Hyperliquid đã giảm thiểu tổn thất của chính mình bằng cách dùng tiền của người thắng để bù cho người thua, thậm chí còn kiếm lời 40 triệu USD.

Các nhà phân tích như Chitra từ Gauntlet chỉ ra rằng quy tắc ADL của Hyperliquid có đặc tính tích cực mang tính kinh điển, điều này có thể là một trong những yếu tố góp phần vào lợi nhuận của HLP.

Sau vụ sụp đổ tuần trước, Jeff Yan đã đăng trên nền tảng X, nhấn mạnh HLP là "bên thanh lý trung lập không chọn lọc cơ hội thanh lý có lời," và giải thích rằng khối lượng thanh lý của Hyperliquid trông có vẻ lớn chính xác vì dữ liệu "hoàn toàn trên chuỗi," trong khi các sàn giao dịch tập trung thường báo cáo thấp khối lượng thanh lý.

Nếu coi HLP là động cơ, thì các nút xác thực là trung tâm điều khiển. Hyperliquid chỉ có khoảng 24 nút xác thực, tương phản rõ rệt với mạng lưới hơn một triệu nút của Ethereum. Những người chỉ trích chỉ ra sự tập trung quyền lực quá mức, với Hyper Foundation kiểm soát gần hai phần ba số token gốc HYPE được stake, cho nó ảnh hưởng đáng kể đến quyết định và quản trị của nút xác thực, mặc dù trong một số nghị quyết gần đây, các nút của nó đã chọn bỏ phiếu trắng để tuân theo sự đồng thuận của cộng đồng.

Kam Benbrik, Trưởng bộ phận Nghiên cứu tại công ty xác thực blockchain Chorus One, lưu ý: "Kiểm soáthơn hai phần ba số token được stake nghĩa là bạn có thể làm bất cứ điều gì trên chuỗi."

Mâu thuẫn quyền lực này được nêu bật trong sự kiện gọi là "JELLY": khi các cược lớn vào một token không thanh khoản đe dọa khả năng thanh toán của HLP, các nút xác thực đã bỏ phiếu thanh lý giao dịch đó, và quỹ foundation đã sử dụng tiền của chính mình để bồi thường cho người dùng bị ảnh hưởụng.

Khi đó, Hyperliquid hành động như một nhà điều hành thị trường can thiệp, giống như một sàn giao dịch truyền thống hoàn tác giao dịch. Jeff Yan gọi đây là một "tình huống cực đoan" đòi hỏi hành động ngay lập tức từ 16 nút xác thực lúc đó để bảo vệ người dùng.

Cơ cấu tài chính của Hyperliquid sử dụng hầu hết phí giao dịch để mua lại token HYPE, tạo ra hiệu ứng bánh đà khi khối lượng giao dịch đẩy giá token lên. Quỹ hỗ trợ sử dụng phí nền tảng để mua lại token HYPE hiện nắm giữ hơn 1,4 tỷ USD. Những người ủng hộ ca ngợi nó như một động cơ tăng trưởng, trong khi những người chỉ trích cảnh báo rằng việc mua lại thường chỉ thúc đẩy giá token trong ngắn hạn.

Nhà đầu tư crypto kỳ cựu Santiago Roel Santos chỉ ra rằng việc mua lại token có tính "phản xạ cao", dựa vào khối lượng giao dịch tăng trưởng liên tục để duy trì, và mô hình này chỉ bền vững nếu Hyperliquid liên tục vượt trội hơn các đối thủ cạnh tranh lớn hơn.

Hyperliquid tự hào về sự đổi mới, nhưng mô hình khuyến khích sự tham gia của người dùng và thanh khoản bằng cách phát hành token gắn sâu với sự tăng trưởng của nền tảng lại hơi truyền thống. Mặc dù Hyperliquid sử dụng các thao tác minh bạch trên chuỗi, nhưng nhiều nền tảng trước đây đã chứng minh rằng khủng hoảng sẽ theo sau khi nhu cầu kỹ thuật nhường chỗ cho lòng tham đối với các giao thức khen thưởng mong manh.

Sự nhiệt tình thị trường vẫn cao. Paradigm đầu tư 888 triệu USD để hỗ trợ một quỹ niêm yết Nasdaq nắm giữ HYPE, cho phép các nhà đầu tư truyền thống tham gia mà không cần trực tiếp giao dịch.

(Ghi chú: Thành viên hội đồng quản trị của quỹ niêm yết này bao gồm Rosengren.)

Theo dữ liệu DefiLlama, hiện có hơn 100 dự án đang phát triển hệ sinh thái dựa trên Hyperliquid, và quy mô của nó đã có thể sánh ngang BNB Chain hoặc Solana.

David Schamis, Đồng sáng lập Atlas Merchant Capital, cho biết: "Nó vừa là một sàn giao dịch kiểu Coinbase, vừa là một blockchain Lớp 1 kiểu Ethereum, cả hai hợp nhất thành một hệ thống." Ông, người cũng sẽ là CEO của quỹ này, tiết lộ, "Với ít hơn 15 nhân viên toàn thời gian, nền tảng đã đạt được dòng tiền tự do hàng năm hóa trên 1 tỷ USD."

Sau bản nâng cấp Hyperliquid tuần này, người dùng kinh nghiệm có thể tạo thị trường futures vĩnh cửu trong vài phút, mà không cần sự chấp thuận từ ủy ban niêm yết. Người tạo cần stake HYPE trị giá hàng triệu USD làm tài sản thế chấp, và các nút xác thực có thể tịch thu stake nếu phát hiện hành vi lạm dụng.

Đây là cơ chế kiểm soát rủi ro phổ biến trong các blockchain bằng chứng cổ phần, có khả năng thúc đẩy thị trường giao dịch cho các token mới hoặc sản phẩm theo dõi biến động. Về bản chất, Hyperliquid không chỉ mở thị trường cho các nhà giao dịch mà còn cho phép họ tự xây dựng thị trường.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm

Nội dung này không đại diện cho quan điểm của ChainCatcher. Các quan điểm, dữ liệu và kết luận trong bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả gốc hoặc người được phỏng vấn. Bên biên dịch duy trì lập trường trung lập và không xác nhận tính chính xác của chúng. Điều này không cấu thành lời khuyên hoặc hướng dẫn trong bất kỳ lĩnh vực chuyên môn nào. Người đọc nên sử dụng một cách thận trọng dựa trên đánh giá độc lập. Việc biên dịch này chỉ nhằm mục đích chia sẻ kiến thức. Người đọc phải tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp và quy định tại khu vực của họ và không tham gia vào bất kỳ hành vi tài chính bất hợp pháp nào.