Thị trường phái sinh on-chain trong năm năm qua vẫn luôn dao động giữa lý tưởng và thực tế. Mặc dù "phái sinh là chén thánh của DeFi" đã trở thành sự đồng thuận trong ngành, nhưng những hạn chế về hiệu suất và chi phí cao khiến perp DEX liên tục phải đối mặt với sự đánh đổi giữa "phi tập trung" và "trải nghiệm mượt mà". Mô hình AMM do GMX đại diện giải quyết được vấn đề rào cản gia nhập nhưng khó có thể cạnh tranh với các sàn giao dịch tập trung (CEX) về thanh khoản và tốc độ; trong khi dYdX thử nghiệm sổ lệnh on-chain nhưng vẫn không thể vượt qua hoàn toàn các nút thắt hiệu suất. Sự sụp đổ của FTX từng thúc đẩy làn sóng người dùng đổ về phái sinh on-chain, nhưng nhanh chóng rơi vào trầm lắng do trải nghiệm chưa đủ tốt.

Sự xuất hiện của Hyperliquid đã phá vỡ thế bế tắc này. Thay vì phụ thuộc vào các blockchain công cộng hiện có, nó xây dựng một appchain L1 chuyên dụng dựa trên Arbitrum Orbit, vận hành hoàn toàn sổ lệnh và động cơ khớp lệnh trên chain, đạt tốc độ xử lý mili giây. Nói cách khác, người dùng có thể tận hưởng trải nghiệm giao dịch trên chain gần như tương đương với CEX trong khi vẫn duy trì tính bảo mật của tự lưu ký. Từ năm 2023, Hyperliquid không ngừng lặp lại, với tổng khối lượng giao dịch tích lũy đến nay vượt quá 2,7 nghìn tỷ USD, và mức doanh thu thậm chí vượt qua một số CEX hạng hai, hoàn toàn xác thực nhu cầu thực tế của thị trường.

Đột phá hơn nữa là đề xuất HIP-3. Nó cho phép bất kỳ người dùng nào staking 1 triệu HYPE tự do triển khai thị trường hợp đồng, từ đó mở rộng các công cụ giao dịch sang cổ phiếu, ngoại hối, hàng hóa và cả thị trường dự đoán. Điều này có nghĩa ranh giới giữa DeFi và TradFi lần đầu tiên thực sự bị phá vỡ, cho phép người dùng toàn cầu tiếp cận các tài sản tài chính truyền thống cốt lõi một cách không cần sự cho phép.

Tuy nhiên, Hyperliquid không phải không có điểm yếu. Cầu nối cross-chain của nó dựa vào cơ chế đa chữ ký 3/4, tiềm ẩn rủi ro tập trung không thể xem nhẹ; chiến lược kho bạc không đảm bảo gốc, lợi nhuận cao đi kèm khả năng mất vốn; ngoài ra, lỗ hổng hợp đồng thông minh, sự cố oracle và rủi ro thanh lý trong điều kiện thị trường cực đoan cũng đặt ra thách thức cho sự ổn định của nền tảng. Quan trọng hơn, nó chưa trải qua các bài kiểm tra tuân thủ và bảo mật quy mô lớn, và hào quang tăng trưởng nhanh thường che khuất rủi ro tiềm ẩn.

Nhìn chung, sự trỗi dậy của Hyperliquid không chỉ chứng minh nhu cầu thực tế của phái sinh on-chain, mà còn cho thấy giá trị to lớn của đổi mới kiến trúc. Nó có thể không phải là câu trả lời cuối cùng, nhưng chắc chắn đã mở ra cánh cửa mới cho perp DEX. Trong tương lai, khi nhiều dự án khám phá và cạnh tranh trong không gian này, vẫn có cơ hội cho sự xuất hiện của một gã khổng lồ tiếp theo có thể định hình lại bối cảnh DeFi.