Xuất khẩu Mô hình Kinh doanh và Vận hành của Trung Quốc

　　Trần Vĩ Hoành: Những năm gần đây, quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và ASEAN đã có những thay đổi đáng kể. Rõ ràng, mối liên kết thương mại song phương ngày càng chặt chẽ. ASEAN trên thực tế đã thay thế Hoa Kỳ để trở thành thị trường xuất khẩu khu vực lớn nhất của Trung Quốc. Năm 2024, khoảng 16% xuất khẩu của Trung Quốc đổ vào ASEAN, tỷ lệ này cao hơn một chút so với thị phần xuất khẩu sang Hoa Kỳ (14%).

　　Đáng chú ý là, Trung Quốc từng duy trì thâm hụt thương mại lâu dài với ASEAN trong lĩnh vực sản phẩm điện tử, nhưng những năm gần đây đã chuyển thành thặng dư thương mại không ngừng mở rộng. Điều này vừa chứng minh sự gia tăng vị thế chủ đạo trong sản xuất của Trung Quốc trong lĩnh vực này, vừa phản ánh việc năng lực sản xuất của nước này đang chuyển dịch sang các thị trường khác. ASEAN đang trở thành đối tác sản xuất, điểm đến đầu tư và thị trường ngày càng quan trọng đối với các doanh nghiệp Trung Quốc, không chỉ thể hiện trong lĩnh vực sản xuất chế tạo mà còn mở rộng sang nền kinh tế số và ngành công nghiệp giải trí—chẳng hạn như trong lĩnh vực thương mại điện tử và trò chơi di động, các doanh nghiệp Trung Quốc đã thành công trong việc xuất khẩu mô hình kinh doanh và mô hình vận hành nội địa của mình sang thị trường ASEAN.

　　Trần Vĩ Hoành: Kể từ căng thẳng thương mại Trung-Mỹ giai đoạn 2018-2020, mối liên kết kinh tế giữa Trung Quốc và ASEAN tiếp tục được củng cố. Dựa trên sự tăng trưởng ổn định của kim ngạch xuất nhập khẩu song phương, những mối liên kết thương mại này đã thể hiện khả năng phục hồi mạnh mẽ. Tuy nhiên, mối liên kết này có thể đối mặt với rủi ro khi căng thẳng thương mại leo thang, không chỉ nhắm vào Trung Quốc mà còn ảnh hưởng đến các nền kinh tế khác có mối liên hệ đa chiều với Trung Quốc.

　　Ví dụ, Hoa Kỳ đang gây áp lực buộc Việt Nam áp đặt thuế quan bổ sung đối với hàng hóa quá cảnh từ Trung Quốc, đây thực sự là một mắt xích lớn và then chốt trong quan hệ thương mại song phương. Nhưng các chuỗi cung ứng toàn cầu rất phức tạp; sản phẩm thường vượt qua biên giới nhiều lần và trải qua nhiều giai đoạn gia tăng giá trị, khiến cho việc thực thi thuế quan gặp khó khăn về mặt thực tiễn. Hơn nữa, Hoa Kỳ đã bắt đầu chuyển sự chú ý sang các nước thứ ba. Mặc dù các nước Đông Nam Á khác ngoài Việt Nam hiện về cơ bản chưa bị ảnh hưởng, nhưng sẽ không có gì ngạc nhiên nếu những áp lực như vậy gia tăng trong tương lai—đặc biệt nếu mức thuế quan được gọi là "có đi có lại" hiện hành được áp dụng theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) của Hoa Kỳ bị luật pháp bác bỏ, và chính phủ Hoa Kỳ tìm kiếm các biện pháp khác để gây áp lực về các vấn đề thương mại hoặc các vấn đề như mua dầu của Nga.

　　Các doanh nghiệp có thể ứng phó với những bất ổn này bằng cách nâng cấp hợp lý các chuỗi cung ứng khu vực để đạt được sự đa dạng hóa và xây dựng khả năng phục hồi. Các nền kinh tế châu Á mang lại cho các nhà sản xuất những lợi thế cạnh tranh khác nhau, những lợi thế này sẽ vẫn duy trì bất chấp sự bất ổn về thuế quan. Tuy nhiên, dưới bóng ma của căng thẳng thương mại tiếp tục ở mức cao, cần xem xét nghiên cứu tính khả thi của việc thiết lập cơ sở sản xuất tại các nền kinh tế phát triển khác.