Nền kinh tế Mỹ đang đối mặt với nhiều rủi ro, khi thâm hụt ngân sách mở rộng, nợ tăng vọt và nguy cơ suy thoái tiềm ẩn đan xen, tựa như đang đứng trên bờ vực của một "vách đá nợ." Những khó khăn tài khóa hiện tại không còn là vấn đề chu kỳ mà là mâu thuẫn cấu trúc tích lũy lâu dài. Theo số liệu từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội, thâm hụt năm tài khóa 2025 dự kiến đạt 1,9 nghìn tỷ USD, chiếm 6,2% GDP. Mức độ cao này trong thời kỳ mở rộng kinh tế với tỷ lệ thất nghiệp chỉ 4,3% đã vi phạm logic cơ bản về "tích lũy thặng dư trong thời kỳ thịnh vượng."
Cốt lõi của mất cân đối thu chi ngân sách nằm ở chi tiêu tăng trưởng dài hạn trong khi thu nhập trì trệ. Tỷ lệ chi tiêu liên bang trong GDP đã tăng từ 12% cách đây 70 năm lên hơn 23% và dự kiến sẽ tiếp tục leo thang, chủ yếu được thúc đẩy bởi An sinh Xã hội, Medicare và chi trả lãi suất. Trong khi đó, thu nhập liên bang luôn dao động quanh mức 15%–17% GDP. Khoảng cách lớn giữa thu và chi năm 2024 trực tiếp dẫn đến thâm hụt vượt quá 1,8 nghìn tỷ USD. Điều này có nghĩa một khi nền kinh tế suy giảm, áp lực tài khóa sẽ gia tăng đáng kể.
Đáng lo ngại hơn là "sự phụ thuộc vào tài chính hóa" của nền kinh tế Mỹ. Thuế lợi nhuận vốn gắn chặt với diễn biến thị trường chứng khoán. Trong các cuộc khủng hoảng năm 2008 và 2020, sự sụp đổ của thị trường chứng khoán đã khiến doanh thu thuế giảm hơn 15%. Nếu một cuộc suy thoái khác xảy ra, việc thuế sụt giảm và chi tiêu phình to sẽ chồng chất, có thể đẩy thâm hụt từ 2 nghìn tỷ USD lên 4,5 nghìn tỷ USD, vượt quá 15% GDP — cao hơn nhiều so với mức thời kỳ đại dịch. Đồng thời, GDP thu hẹp và tỷ lệ nợ xấu đi sẽ tạo thành một vòng luẩn quẩn, với nợ/GDP có thể vượt 130%, khiến niềm tin thị trường có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào.
Dưới áp lực nợ, không gian vận hành của Cục Dự trữ Liên bang cũng bị hạn chế đáng kể. Cách thức phụ thuộc vào nới lỏng định lượng trước đây khó lặp lại, đặc biệt khi lạm phát vẫn trên 3%. Tiếp tục mở rộng bảng cân đối có thể làm trầm trọng thêm tình trạng lãi suất tăng. Trên thực tế, việc lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn không giảm mà còn tăng phản ánh lo ngại của thị trường về tính bền vững của nợ. Nếu lãi suất tăng hơn nữa lên 5,5%, chỉ riêng chi trả lãi hàng năm có thể tăng thêm 300 tỷ USD.
Ngoài ra, những điều chỉnh trong chính sách thương mại và nhập cư của chính quyền mới cũng có thể cản trở tăng trưởng kinh tế và đẩy lạm phát lên cao. Áp thuế quan sẽ làm tăng giá nhập khẩu, trong khi trục xuất người nhập cư sẽ làm giảm nguồn cung lao động, cả hai đều có thể làm tăng rủi ro lạm phát đình trệ.
Trong bối cảnh này, nước Mỹ cần một phản ứng đa tầng. Cá nhân và doanh nghiệp nên nâng cao khả năng phục hồi tài chính, đa dạng hóa rủi ro và tăng cường bố trí tài sản chống chu kỳ. Các nhà hoạch định chính sách phải tìm ra sự cân bằng giữa kích thích ngắn hạn và tính bền vững lâu dài, thúc đẩy cải cách tài khóa, tối ưu hóa cấu trúc an sinh xã hội và thuế, đồng thời đầu tư vào năng lượng xanh và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Chỉ bằng cách này, nước Mỹ mới có thể tránh chìm sâu hơn vào vòng xoáy kép của nợ nần và suy thoái.
